سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(20)

وجود مبارک امام سجاد برای جذب و جلب رأفت و رحمت الهی دستور انعطاف را به انسان مرحمت می‌کند، تا یک نیایشگر به ذات أقدس إله عرض کند:

 اگر گناهی از ما صادر شده است، در اثر لِجاج و عِناد نبوده! ما می‌دانیم که مستوجب عذاب الهی هستیم، لکن دو عامل ما را وادار می‌کند که از ذات أقدس إله درخواست عفو کنیم؛

1- گناه ما روی لجاج و عِناد نیست. ما به عنوان اَلَدُّ الخِصام و مانند آن دست به گناه دراز نکرده‌ایم. بلکه بر اثر غفلت بوده است.

2- می‌دانیم شما بخشنده و مهربانی! پس قصور ما از یک سوی، کَرم شما از سوی دیگر ، این دو عامل ما را وادار می‌کند که دست نیایش به سوی شما دراز کنیم .

سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(19)

 

در بخشی از دعاهای امام سجاد سلام الله علیه آمده است که:

 یا مَنْ لا تُغَیِّرُ حِکْمَتَهُ الوَسائِل. یا مَنْ لا تُبَدِّلُ حِکْمَتَهُ الوَسائِل. یعنی پروردگارا ! تو کارهای حکیمانه انجام می‌دهی.

سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(18)

"وَ لا تُسألُ عَنْ فِعْلِکَ وَ لا تُنازَعُ فِی مُلْکِکَ وَ لا تُشارَکُ فِی اَمْرِکَ وَ لا تُضآدُّ فِی حُکْمِکَ وَ لا یَعْتَرضُ عَلَیْکَ اَحَدٌ وَ لا یَعْتَرِضُ عَلَیْکَ اَحَدٌ فِی تَدْبیرِکَ لَکَ الخَلْقُ وَ الأمْر تَبارَکَ اللهُ رَبُّ العالَمِین."

سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(17)

در این دعای سحر ابوحمزه ثمالی که از وجود مبارک امام سجاد سلام الله علیه نقل کرد منشاء اصلی دعا را معرفت می‌داند. و تداوم دعا را هم معرفت می‌داند. و ناامید نشدن هم مستند به معرفت است.

سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(16)

اگر کسی به تو پناهنده بشود، تو قُرًّهُ العِین او خواهی بود.

سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(15)

"لَنَا نَتَّکِلُ فِیهِ نِجاهِ مِنْ عِقابِکَ عَلی أعمالِنَا ."

کسی اگر بخواهد از چاه برهد، به جاه برسد؛ از خطر برهد، به ثواب برسد؛ از دوزخ برهد، به بهشت برسد بالأخره یک پایگاهی می‌طلبد. عرض می کند: خدایا! ما هیچ پایگاهی نداریم . فقط فضل توست . فضل تو، مرا همراه و هم راه است یا رَبّ ! همراه آدم فضل اوست، راه انسان فضل اوست. نردبان انسان فضل اوست. سکوی پرش فضل اوست. طناب اعتصام شونده فضل اوست.

سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(14)

دعای ابوحمزه ثُمالی بخش‌هایش یکسان نیست . گاهی در بعضی از بخش‌ها از جلال و عظمت خدا شروع می‌شود و به ضعف و حقارت بنده ختم می‌شود . گاهی از ضعف و حقارت بنده شروع می‌شود، به عظمت و جلالت ذات أقدس إله ختم می‌شود. گاهی هم دعا برای آن است که خدا را محمود بدانیم و او را حمد کنیم . گاهی دعا برای آن است که خدا را مشکور بدانیم و او را شکر کنیم . گاهی دعا برای آن است که خدا را معبود بدانیم و او را عبادت کنیم . گاهی دعا برای آن است که خدا را مسعود و مقصود بدانیم و به صمدیّت او اعتراف کنیم . گاهی دعا برای آن است که خدا را واحد بدانیم و در پایان از توحید طرفی ببندیم و مانند آن.

سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(13)

"یا کَلِیمُ یا کَرِیم ! یا حَیُّ یا قَیُّوم . یا غافِرَ الذَّنْب. یا قابِلَ التَّوبْ . یا عَظِیمَ المَنّ، یا قَدِیمَ‌ الإحْسان ."

خواندن خدا به اسمای حُسنی برای آن است که هر اسمی ضامن آن محتوای خود هست . همان طوری که در قرآن کریم اول مطلبی ذکر می شود، بعد در پایان آیه یک اسم یا دو اسم از اسمای حُسنای الهی ذکر می‌شود که هر اسمی که در پایان آیه است‌، ضامن مضمون آیه است. ادعیه هم به شرح ایضاً. دعاها هم همین طور است.

سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(12)

"فَلَوِ اطَّلَعَ الیُوم عَلی ذَنْبِی غِیْرُکَ مَا فَعَلْتُهُ وَ لُوْ خِفْتُ تَعجِیلَ العُقُوبَهِ لَاجْتَنَبْتُهُ لا لِأنَّکَ أهْوَنُ النّاظِرینَ إلّیَّ وَ أخَفُّ المُطَّلِعِینَ عَلَیَّ . بَلْ لِأنَّکَ یا رَبِّ خَیْرُ السّاتِرین وَ اَهلَ مُنْهَلِمِینْ وَ أکْرَمُ الأکْرَمِین. سَتّارُ العُیُوب غَفّارُ الذُّنُوب، عَلّامُ الغُیُوب، تَسْتُرُ الذَّنْبَ‌ بِکَرَمِکَ وَ تُؤَخِّرُ‌ العُقُوبَهِ بِحِلْمِکْ."

 پس این که انسان در حضور دیگران گناه نمی‌کند و در حضور ذات أقدس إله گناه می‌کند، این ممکن است دو گونه باشد:

یک عدّه‌ای برای خدا حرمت قائل نیستند، معاذالله.

یک عدّه‌ای برای خدا حرمت قائل‌اند و خدا را ستّار می‌دانند و خدا را غفّار می‌دانند. خدا را حلیم می‌دانند. چنین کسی استحقاق دریافت عفو الهی را دارد. البتّه تعبیر استحقاق نه برای آن است که کسی طلبکار باشد. بلکه به این معناست اگر ذات أقدس إله ببخشد، اینجا مورد رو او جواز و حقّ است.

سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(11)

"هارِبٌ مِنْکِ إلِیْک. این هارِبٌّ مِنْکِ إلِیْک، إنْتَ الرّاه أعْلَمُ … أنَّ الرّاحِلَ إلِیْک قَرِیبُ المَسافَه، بِکَ عَرَفْتُکَ."

این جمله‌هااز بحث‌های محوری و کلیدی این جمله است که أنَا هارِبٌ مِنْکِ إلِیْکِ از تو به سوی تو، این توحید ناب است.

این هم در این جمله‌های دعا کم نیست که دو بار هارِبٌ مِنْکِ إلِیْک آمده است. نه هارِبٌ مِنْ اَصحابِکَ إلی عَفْوِکَ. از تو به سوی تو آمدم . یعنی از جائی نبودم که به سوی تو بیایم .

اگر می‌ترسم، از انتقام تو می‌ترسم. اگر امیدوارم، به لطف تو امیدوارم .