سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(11)
"هارِبٌ مِنْکِ إلِیْک. این هارِبٌّ مِنْکِ إلِیْک، إنْتَ الرّاه أعْلَمُ … أنَّ الرّاحِلَ إلِیْک قَرِیبُ المَسافَه، بِکَ عَرَفْتُکَ."
این جملههااز بحثهای محوری و کلیدی این جمله است که أنَا هارِبٌ مِنْکِ إلِیْکِ از تو به سوی تو، این توحید ناب است.
این هم در این جملههای دعا کم نیست که دو بار هارِبٌ مِنْکِ إلِیْک آمده است. نه هارِبٌ مِنْ اَصحابِکَ إلی عَفْوِکَ. از تو به سوی تو آمدم . یعنی از جائی نبودم که به سوی تو بیایم .
اگر میترسم، از انتقام تو میترسم. اگر امیدوارم، به لطف تو امیدوارم .
"هارِبٌ مِنْکِ إلِیْک. مُتَنَجِّزٌ مَا وَعَدْتَ مِنَ الصَّفْحِ عَمَّنْ أحسَنَ بِکَ ظَنَّاً ."
تو به ما وعده دادی که نسبت به دیگر تبهکاران تنها صابر باشی، حلیم باشی، عَفُّو باشی . بلکه صَفح کنی . صَفح جَمیل . نه تنها عفو کنی، بلکه صَفح جَمیل کنی. یعنی صفحه خاطرات را وَرق بزنی. آن صفحهای که اصلاً گناه در آن نوشته نشده، آن صفحه را به ما نشان بدهی. و اصلاً صرف نظر کنی که صَفح بالاتر از عفو است. بنابراین این هم در عین حال که دعاست، اَدب دعا، درس دعا، راه دعا و تقویّت روحیه نیایش و دعا را وجود مبارک امام سجاد به ما آموخت. غرض آن است که با دعاء، درس دعا و علّت دعا تشریح میکند.
امیدواریم ادعیه همه مستجاب باشد.
دعای ابوحمزه ثُمالیِ امام سجاد سلام الله علیه گذشته از این که متنش نیایش به درگاه خداست، تحلیل دعا، معنای دعا، مقدّمات دعا، شرائط و آداب و سُنن دعا و علت دعا و علل و عوامل استجابت دعا، اینها را هم در بردارد. لذا در عین حال که مسئله خواندن و خواستن خداست، نظیر جوشن کبیر و مانند آن نیست که همهاش ذکر باشد و تضرّع و توسّل به اسمای حُسنای الهی باشد. بلکه تحلیل میکند.
یکی از آن علل تحلیلش این است: خدایا! من نیازمند بخشش توام و بخشودن برای تو هیچ زحمت ندارد. و اصلاً من آن قَدر و آن منزلت را ندارم که شما بخواهی درباره من تصمیم عذاب بگیری یا بخشودن من برای شما دشوار باشد. هیچ کدام از اینها نیست. الهی! من یک امر خطیری نیستم.
"وَ مَا أنَا یا رَبْ وَ مَا خَطَرِی." من کی ام اصلاً و ارزش من چیست؟
"هَبْنِی بِفَضْلِکَ . وَ تَصَدَّقْ عَلَیْکَ بِعَفْوِکَ یا رَبِّ جَلَّلَنِی بِسِتْرِکَ وَاعْفُ عَنْ تُوبیخِی بِکَرَمِ وَجْهِکَ ."
عرض میکند: خدایا ! جامه عفو را بر پیکر من بپوشان.
خوب از این طرف وقتی شخص هیچ ارزش نداشته باشد و از آن طرف بخشش او هیچ دشوار نباشد، خوب چرا نمیبخشی؟ آنگاه عرض میکند: خدایا ! من اگر گناه کردم، معنای حریم شکنی نیست. معنای هتک حرمت ربوبی نیست. پروردگارا! من در برابر دیگران تو را گناه نمیکنم . و نه تنها حقّ دیگران را ضایع نمیکنم، حقّ خودم را هم در برابر تو ضایع نمیکنم . و در حضور دیگران، مشهد و محضر دیگران تو را گناه نمیکنم . امّا در حضور تو، تو را گناه میکنم. این نه برای آن است که حرمت تو را رعایت نکردم و این نه برای آن است که تو پیش من مُکرّم و مُعزّز نیستی.
بلکه برای آن است دیگران اگر بفهمند و ببینند، آبرو ریزی میکنند، مرا کیفر میکنند و تو میبینی و میدانی و عفو میکنی! پس سرّ این که در حضور دیگران گناه نمیکنم و در حضور تو گناه میکنم آن است که تو میبخشی و آنها نمیبخشند. نه برای آن است که تو پیش من محترم نیستی. حرمت شکنی میکنم !
وَالسَّلامُ عَلِیْکُمْ وَ رَحْمَهُ الله وَ بَرَکاتُه
"آیة الله جوادی آملی"
ادامه دارد...