سی روز با دعای ابوحمزه ثمالی(22)

یکی از خواسته‌های امام سجاد سلام الله علیه در سحرهای ماه مبارک رمضان طبق نقل ابوحمزه ثمالی این است:

"اَللّهُمَّ اَشغَلْنَا بِذِکرِکَ وَ اَعِذْنَا مِنْ سَخَطِکَ وَ اَجِرْنَا مِنْ عَذابِکْ وَارْزُقنا مِنْ مَواهِبِکْ وَ أنعِمْ عَلَینَا مِن فَضلِکَ وَارْزُقنا حَجَّ بِیتِکَ وَ زِیارَهِ قَبرِ نَبیِّکَ صَلَواتُکَ وَ رَحمَتُکَ وَ مَغفِرَتُکَ وَ رِضوانُکَ عَلَیهِ وَ عَلی اَهلِ بِیتِه ."

در عین حال که وجود مبارک امام سجاد از ذات أقدس إله نجات از دوزخ و رهائی از عواقب تلخ گناه را مسئلت می‌کند، یاد و نام خدا را هم از خدا طلب می‌کند، درخواست می‌کند. قبلاً هم ملاحظه فرمودید که بعد از تخلیه از گناه نوبت به تجلیه و تَحلیّه می‌رسد. در خیلی از جمله‌ها اوّل بخشایش گناه را طلب می‌کند بعد حِلیة نام و یاد الهی را!

عرض می‌کند: خدایا! ما را به نام خودت مشغول بکن که یاد تو در دل و نام تو بر لب!

 در صحیفه سجادیّه این چنین عرض می‌کند: 

یا مَنْ ذِکرُهُ شَرَفٌ لِلذاکِرین وَاشْغَلْ قُلُوبَنا بِذِکرِکَ عَنْ ذِکرِ مَنْ سِواکْ.  پروردگارا! یاد تو شرف کسانی است که به نام تو و یاد تو به سر می‌برند. یعنی اگر کسی یاد تو را در قلبش احیاء کرده است، آن قلب قلب شریف است. و اگر دل ای ظرف یاد تو نبود، از شرف غیبی و الهی طرفی نبسته است!

عرض می‌کند:

 خدایا! ای کسی که یاد او و نام او شرف است برای ذاکر، قلب ما را به نام خودت مشغول کن و دل ما را از هر یاد و نامی اِعراض بده که صحنه نفس ما صحنه نام و یاد تو باشد!

 در بحث‌های آینده به خواست خدا خواهیم داشت که امام سجاد سلام الله علیه عرض می‌کند:

 دل ما را لبریز از خشیّت خود و همچنین محبّت خود قرار بده. این ذکر مُستوئِب باعث آن خشیّت غالب یا محبّت غالب می‌شود. اگر انسان دائماً به یاد حقّ بود، فقط از او می‌هراسد و به او امیدوار است. و اگر دائماً به او امیدوار بود و از او هراسناک بود، کم کم دائماً به او مهر می‌ورزد و نام و یاد غیر از او را از دل بیرون می‌کند. و اگر دائماً به نام و یاد او به سر برد و فقط به او مهر ورزید، قلبش مُتیَّم به حبّ الهی خواهد شد، که کم کم به محدوده حَیَمان فرشتگان بار می‌یابد.

آنچه که در دعای کمیل آمده است که: قَلبِی مُتَیَّمَاً بِحُبِّکْ.  این بعد از آن است که انسان اوّل قلبش را به نام خدا و یاد خدا متذکّر کرد، بعد در خوف و رجاء موحّد شد، بعد محبّ خدا شد، بعد محبوب خدا! اگر چنانچه تمام قلب محبّ خدا بود و مُتیّم به حبّ الهی شد، آنگاه چنین قلبی هم محبوب ذات أقدس إله است.

در این جمله‌های دعای ابوحمزه ثمالی، امام سجاد سلام الله علیه به خدا عرض می‌کند: پروردگارا ! ما را به نام خودت مشغول بکن! چنین که در زیارت امینُ الله هم این چنین است که قلوب ما را مَشغُولَهً عَنِ الُّدنیا، مُفارِقَهً عَنِ الدُّنیا بِحَمْدِکَ وَ ذِکرِکَ وَ ثَنائِکْ.  ما را به نام خودت مشغول بکن و از ذکر دنیا و آنچه رأس کلّ خطیئه است ما را باز بدار . وَ أعِذْنَا مِنْ سَخَطِکَ، ما را از انتقام و خشم خودت پناه بده. و ما را از عذابت نجات بده و از مواهب ات برخوردار بفرما، و فضلت را بر ما به عنوان نعمت‌های الهی ارزانی بدار !

آنگاه زیارت حجّ خدا، حجّ خانه خدا و زیارت مواقف شریفه، حرم مطهّر پیغمبر صلّی الله علیه و سلّم و ائمه معصومین سلام الله علیهم مورد درخواست است.

 آن روز که امام سجاد سلام الله علیه این دعاها را ایراد می‌کردند، سخن از بقیع و ائمه بقیع و مشاهد مشرّفه در بقیع نبود! البتّه شهدای دیگر، مؤمنین و مؤمنات در مدینه مدفون بودند، امّا سخن از ائمه بقیع نبود. ولی الآن که پیروان قرآن و عترت این دعاها را در سحرهای ماه مبارک رمضان تلاوت و قرائت می‌کنند، منظورشان این خواهد بود که ما آمدیم که مشرّف بشویم، هم حرم مطهّر پیغمبر صلّی الله علیه و آله را زیارت کنیم، هم ائمه بقیع را و هم قبور مؤمنین را و هم قبور شهدای اُحُد را و مانند آن.

غَفَرَ اللهُ لَنَا وَ لَکُمْ وَالسَّلامُ عَلِیْکمُ وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُه.

"آیة الله جوادی آملی"

ادامه دارد...