اعمال شب آخر ماه مبارک رمضان

شب آخر ماه:

شب بسیار مبارکى است، و براى این شب چند عمل وارد است:

اوّل:غسل.

دوم:زیارت‏ امام حسین علیه السّلام.

سوم:خواندن سوره‏هاى«انعام»و«کهف»و«یس»و گفتن صد مرتبه:

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ 

از خدا آمرزش مى‏جویم و به سوى او مى‏پویم.

چهارم:این دعا را که شیخ کلینى از امام صادق علیه السّلام روایت کرده بخواند:

اللَّهُمَّ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ قَدْ تَصَرَّمَ وَ أَعُوذُ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ یَا رَبِّ أَنْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ أَوْ یَتَصَرَّمَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ لَکَ قِبَلِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُرِیدُ أَنْ تُعَذِّبَنِی بِهِ یَوْمَ أَلْقَاکَ 

خدایا این است ماه رمضان،که قرآن را در آن نازل کردى،اینک در حال گذشتن است،و من به ذات‏ کریمانه‏ات پناه مى‏آورم از اینکه سپیده این شب طلوع کند،یا ماه رمضان بگذرد،و نزد تو برایم نتیجه کار ناشایست یا گناهى باشد که بخواهى مرا به سبب آن روزى که ملاقاتت کنم عذاب نمایى.

پنجم:بخواند دعاى«یا مدبّر الامور»را که بیان آن در اعمال‏ شب بیست‏وسم گذشت

ششم:ماه رمضان را با دعاهاى وداع،وداع گوید:دعاهایى که شیخ کلینى و شیخ صدوق و شیخ مفید و شیخ طوسى،و سیّد ابن طاووس(رضوان اللّه علیه)نقل کرده‏اند و شاید بهترین آنها دعاى چهل‏وپنجم صحیفه کامله باشد. سیّد ابن طاووس از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که هرکه در شب آخر ماه رمضان،آن ماه شریف را وداع گفته‏ و بگوید:

اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ صِیَامِی لِشَهْرِ رَمَضَانَ وَ أَعُوذُ بِکَ أَنْ یَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اللَّیْلَةِ إِلا وَ قَدْ غَفَرْتَ لِی 

خدایا این ماه را آخرین بار روزه‏ام در ماه رمضان قرار مده،و به تو پناه مى‏آورم از اینکه سپیده این شب سر زند،مگر اینکه مرا آمرزیده باشى.

پیش از آنکه سپیده بر آید،حق تعالى او را بیامرزد، و توبه و بازگشت نصیب وى کند. سیّد و شیخ صدوق از جابر بن عبد عبد اللّه انصارى روایت کرده‏اند که در جمعه آخر ماه‏ رمضان خدمت رسول خدا صلى اللّه علیه و آله رسیدم،چون نظر آن حضرت بر من افتاد،فرمود:اى جابر این آخرین جمعه از ماه رمضان است،پس آن را وداع کن و بگو:

اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ صِیَامِنَا إِیَّاهُ فَإِنْ جَعَلْتَهُ فَاجْعَلْنِی مَرْحُوما وَ لا تَجْعَلْنِی مَحْرُوما 

خدایا این ماه را آخرین بار روزه ما در ماه رمضان قرار مده،اگر قرار داده‏اى پس مرا رحمت شده بدار،نه محروم‏ از رحمت.

به راستى هرکه این دعا را در این روز بخواند به یکى از دو خصلت نیکو ظفر یابد:یا رسیدن به ماه رمضان‏ آینده،یا آمرزش خدا و رحمت بى‏انتهاى او.

سیّد ابن طاووس و کفعمى از حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله روایت کرده‏اند که فرمود: هرکه در شب آخر ماه رمضان،ده رکعت نماز به صورت دو رکعت بخواند،در هر رکعت سوره«حمد»را یک بار،و «قل‏ هو اللّه احد» راه ده بار،و در هر یک از رکوع و سجود ده مرتبه بگوید:

سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ 

پاک است خدا و ستایش شایسته اوست و معبودى جز او نیست و خدا بزرگتر است.

و هنگامى‏که از ده رکعت فراغت یافت‏ هزار مرتبه استغفار کند.و پس از استغفار سر به سجده گذارد و در حال سجده بگوید:

یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ یَا إِلَهَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ تَقَبَّلْ مِنَّا صَلاتَنَا وَ صِیَامَنَا وَ قِیَامَنَا 

اى زنده به خود پاینده!اى داراى بزرگى و بزرگوارى،اى بخشنده دنیا و آخرت و اى مهربان دنیا و آخرت،اى مهربان‏ترین مهربانان،اى معبود گذشتگان و آیندگان،گناهانمان را بیامرز،و نماز و روزه و شب‏بیداریمان را قبول کن.

سوگند به کسى‏که مرا به‏ راستى به پیامبرى مبعوث کرد،که جبرئیل مرا از اسرافیل خبر داد و اسرافیل از پروردگار خود،که سر از سجده برنداشته،خدا او را بیامرزد،و ماه رمضان را از او قبول کند،و از او درگذرد تا آخر خبر.و این نماز در شب عید فطر هم روایت شده است، ولى در این روایت آمده است که تسبیحات اربعه را در رکوع و سجود به جاى ذکر رکوع و سجود بخواند،و به جاى‏ «اغفر لنا ذنوبنا»تا آخر بگوید:

اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَ تَقَبَّلْ صَوْمِی وَ صَلاتِی وَ قِیَامِی 

گناهم را بیامرز، و روزه و نماز وشب زنده داری ام را بپذیر

اعمال روز سی ام ماه مبارک رمضان

روز سى‏ام:

سیّد در کتاب«اقبال» براى روز آخر دعایى نقل کرده است که ابتدایش این است: الّلهم انّک ارحم‏ الرّاحمین و چون در این روز بیشتر مردم قرآن را ختم مى‏کنند، شایسته است پس از ختم قرآن دعاى چهل‏ و دوم صحیفه کامله سجادیه‏ را بخوانند و اگر بخواهند مى‏توانند این دعاى مختصر را که شیخ طوسى از امیر المؤمنین علیه السّلام روایت کرده بخوانند:

اللَّهُمَّ اشْرَحْ بِالْقُرْآنِ صَدْرِی وَ اسْتَعْمِلْ بِالْقُرْآنِ بَدَنِی وَ نَوِّرْ بِالْقُرْآنِ بَصَرِی وَ أَطْلِقْ بِالْقُرْآنِ لِسَانِی وَ أَعِنِّی عَلَیْهِ مَا أَبْقَیْتَنِی فَإِنَّهُ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِکَ. 

خدایا، به قرآن سینه‏ام را بگشا، و به قرآن بدنم را بکار انداز، و به قرآن دیده‏ام را روشن ساز، و به‏ قرآن زبانم را بازگردان، و به عمل به آن تا زنده‏ام مى‏دارى یارى‏ام ده، که جنبش و نیرویى جز به خواست تو نیست.

و همچنین این دعا را که از حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام روایت شده است بخواند:

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ إِخْبَاتَ الْمُخْبِتِینَ وَ إِخْلاصَ الْمُوقِنِینَ وَ مُرَافَقَةَ الْأَبْرَارِ وَ اسْتِحْقَاقَ حَقَائِقِ الْإِیمَانِ وَ الْغَنِیمَةَ مِنْ کُلِّ بِرٍّ وَ السَّلامَةَ مِنْ کُلِّ إِثْمٍ وَ وُجُوبَ رَحْمَتِکَ وَ عَزَائِمَ مَغْفِرَتِکَ وَ الْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ وَ النَّجَاةَ مِنَ النَّارِ  

خدایا از تو درخواست مى‏کنم، خشوع خاشعان، و اخلاص اهل یقین، و مداراى نیکان، و شایستگى‏ حقایق ایمان، و بهره‏مندى از هر نیکى، و سلامت از هر گناه، و وجوب رحمتت، و اراده‏هاى‏ آمرزشت، و رسیدن به بهشت، و رهایى از آتش را.

---

منبع: مفاتیح الجنان

اعمال شب سی ام

الْحَمْدُ لِلَّهِ لا شَرِیکَ لَهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ کَمَا یَنْبَغِی لِکَرَمِ وَجْهِهِ وَ عِزِّ جَلالِهِ وَ کَمَا هُوَ أَهْلُهُ یَا قُدُّوسُ یَا نُورُ یَا نُورَ الْقُدْسِ یَا سُبُّوحُ یَا مُنْتَهَى التَّسْبِیحِ یَا رَحْمَانُ یَا فَاعِلَ الرَّحْمَةِ یَا اللَّهُ یَا عَلِیمُ یَا کَبِیرُ یَا اللَّهُ یَا لَطِیفُ یَا جَلِیلُ یَا اللَّهُ یَا سَمِیعُ یَا بَصِیرُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاءُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِینا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَانا یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ تُرْضِیَنِی بِمَا قَسَمْتَ لِی وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیْکَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ 

خدا را سپاس که شریکى ندارد،خدا را سپاس آنگونه که سزاوار بزرگوارى جلوه و عزّت جلال اوست، و چنان‏که شایسته اوست،اى قدوس،اى نور،اى مقدس،اى سبّوح،اى نهایت پاکى،اى بخشنده، اى به انجام‏رسان رحمت،اى خدا،اى دانا،اى بزرگ،اى خدا،اى لطیف،اى برجسته،اى خدا،اى شنوا،اى‏ بینا،اى خدا،اى خدا،اى خدا،نامهاى نیکوتر و نمونه‏هاى برتر،و بزرگمنشى و نعمتها از آن توست، از تو مى‏خواهم بر محمّد و اهل بیتش درود فرستى،و قرار دهى نامم را در این شب از سعادتمندان، و روحم را با شهیدان،و نیکوکارى‏ام را در بلندمرتبه‏ترین درجه بهشت،و گناهم را آمرزیده،و به من ببخشى یقینى که قلبم‏ همراه آن باشد،و ایمانى که شک را از من برطرف کند،و خشنودى به آنچه نصیبم کردى،و پاداش نیکو در دنیا و در آخرت را به ما عنایت کن،و ما را از عذاب آتش سوزان حفظ فرما،و در این شب ذکر و شکر خویش‏ و رغبت به سوى خود،و بازگشت و توبه را روزى‏ام کن،و به آنچه محمّد و خاندان محمّد(درود خدا بر او و آنان)را بر آن موفق‏ نمودى توفیقم ده.

دعاى شب بیست و نهم

یَا مُکَوِّرَ اللَّیْلِ عَلَى النَّهَارِ وَ مُکَوِّرَ النَّهَارِ عَلَى اللَّیْلِ یَا عَلِیمُ یَا حَکِیمُ یَا رَبَّ الْأَرْبَابِ وَ سَیِّدَ السَّادَاتِ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ یَا أَقْرَبَ إِلَیَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاءُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِینا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَانا یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ تُرْضِیَنِی بِمَا قَسَمْتَ لِی وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیْکَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ 

اى پیچاننده شب بر روز،و پیچاننده روز بر شب،اى دانا،اى فرزانه،اى پروردگار پرورندگان و آقاى آقایان،معبودى جز تو نیست،اى نزدیک‏تر از رگ گردن به‏ من،اى خدا اى خدا اى خدا،نامهاى نیکوتر و نمونه‏هاى برتر،و بزرگمنشى و نعمتها از آن توست،از تو مى‏خواهم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى،و قرار دهى نامم را در این شب از سعادتمندان،و روحم را با شهیدان،و نیکوکارى‏ام را در بلندمرتبه‏ترین درجه بهشت،و گناهم را آمرزیده،و به من ببخشى‏ یقینى که قلبم با آن همراه باشد،و ایمانى که شک را از من برطرف نماید،و خشنودى به آنچه نصیبم کردى،و پاداش‏ نیکو در دنیا و آخرت به ما عنایت فرما،و ما را از عذاب آتش سوزان حفظ کن،و در این شب ذکر و شکر خویش و رغبت به سوى خود،و بازگشت و توبه را روزى‏ام کن،و به آنچه محمّد و خاندان محمّد(درود خدا بر او و ایشان)را بر آن موفق کردى توفیقم ده.

دعاى شب بیست و هشتم

یَا خَازِنَ اللَّیْلِ فِی الْهَوَاءِ وَ خَازِنَ النُّورِ فِی السَّمَاءِ وَ مَانِعَ السَّمَاءِ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلا بِإِذْنِهِ وَ حَابِسَهُمَا أَنْ تَزُولا یَا عَلِیمُ یَا عَظِیمُ یَا غَفُورُ یَا دَائِمُ یَا اللَّهُ یَا وَارِثُ یَا بَاعِثَ مَنْ فِی الْقُبُورِ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاءُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِینا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَانا یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ تُرْضِیَنِی بِمَا قَسَمْتَ لِی وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیْکَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ 

اى قراردهنده تاریکى در فضا،و قراردهنده روشنایى در آسمان،و بازدارنده‏ آسمان از اینکه بر زمین افتد،مگر به اجازه او،و نگاه دارنده آسمان و زمین،از اینکه از جاى بدر روند،اى دانا،اى بزرگ،اى آمرزنده‏ اى جاودانه،اى خدا،اى وارث،اى برانگیزنده مردگان در قبرها،اى خدا،اى خدا،اى خدا،نامهاى نیکوتر و نمونه‏هاى برتر،و بزرگمنشى،و نعمتها از آن توست،از تو مى‏خواهم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى،و قرار دهى در امشب نامم را از سعادتمندان،و روحم را با شهیدان،و نیکوکارى‏ام را در بلندمرتبه‏ترین درجه بهشت، و گناهانم را آمرزیده،و اینکه ببخشى به من یقینى که قلبم با آن همراه باشد،و ایمانى که شک را از من برطرف سازد،و خشنودى به آنچه‏ که نصیب من کردى،و پاداش نیکو در دنیا و در آخرت به ما عنایت فرما،و ما را از عذاب آتش سوزان حفظ کن، و در این شب ذکر و شکر خویش و رغبت به سوى خود،و بازگشت و توبه را روزى‏ام کن،و به آنچه محمّد و خاندان محمّد(درود خدا بر او و ایشان)را بر آن موفق کردى توفیقم ده.

---

منبع: مفاتیح الجنان

دعای شب بیست و هفتم

شب بیست‏ و هفتم:

در آن غسل کردن وارد شده و روایت شده است که حضرت زین العابدین علیه السّلام این دعا را، در این شب از اول تا آخر شب مکرّر مى‏خواند

اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی التَّجَافِیَ عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَةَ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ وَ الاسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوْتِ  

خدایا دورى از خانه فریب،و بازگشت به خانه جاویدان،و آمادگى براى مرگ پیش از رسیدن آن را روزى‏ام گردان.

دعاى شب بیست و هفتم 

یَا مَادَّ الظِّلِّ وَ لَوْ شِئْتَ لَجَعَلْتَهُ سَاکِنا وَ جَعَلْتَ الشَّمْسَ عَلَیْهِ دَلِیلا ثُمَّ قَبَضْتَهُ [إِلَیْکَ‏] قَبْضا یَسِیرا یَا ذَا الْجُودِ وَ الطَّوْلِ وَ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْآلاءِ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَةِ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ یَا قُدُّوسُ یَا سَلامُ یَا مُؤْمِنُ یَا مُهَیْمِنُ یَا عَزِیزُ یَا جَبَّارُ یَا مُتَکَبِّرُ یَا اللَّهُ یَا خَالِقُ یَا بَارِئُ یَا مُصَوِّرُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاءُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، 

اى گسترنده سایه،و اگر مى‏خواستى آن را بى‏حرکت مى‏ساختى،و خورشید را بر آن راهنما قرار دادى،سپس آن را جمع کردى جمع‏کردنى آسان،اى صاحب جود و عطا و بزرگمنشى و نعمتها، معبودى جز تو نیست،داناى غیب و آشکار،بخشنده مهربان،معبودى جز تو نیست،اى قدوس،اى‏ سلام،اى ایمنى‏بخش،اى چیره،اى توانا،اى پرشکوه،اى بزرگمنش،اى خدا،اى آفریننده،اى پدیدآورنده،اى صورت‏بخش،اى خدا اى خدا،اى خدا،نامهاى نیکوتر،و نمونه‏هاى برتر،و بزرگمنشى و نعمتها از آن توست،از تو مى‏خواهم‏ که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى،

وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِینا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَانا یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ تُرْضِیَنِی بِمَا قَسَمْتَ لِی وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیْکَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ 

و قرار دهى در این شب نامم را از سعادتمندان،و روحم را با شهیدان،و نیکوکارى‏ام را در بلندمرتبه‏ترین درجه بهشت،و بدکارى‏ام را آمرزیده،و به من ببخشى یقینى که قلبم با آن همراه باشد، و ایمانى که شک را از من بزداید،و خشنودى به آنچه که نصیبم کرده‏اى،و پاداش نیکو در دنیا و در آخرت را به ما عنایت فرما،و ما را از عذاب آتش سوزان حفظ کن،و در این شب ذکر و شکرت و رغبت به‏ سویت،و بازگشت و توبه را روزى‏ام فرما،و به آنچه محمّد و خاندان محمّد(درود خدا بر او و ایشان)را بر آن موفق کردى‏ توفیقم ده.

---

منبع: مفاتیح الجنان

دعاى شب بیست و ششم

یَا جَاعِلَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ آیَتَیْنِ یَا مَنْ مَحَا آیَةَ اللَّیْلِ وَ جَعَلَ آیَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُوا فَضْلا مِنْهُ وَ رِضْوَانا یَا مُفَصِّلَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ تَفْصِیلا یَا مَاجِدُ یَا وَهَّابُ یَا اللَّهُ یَا جَوَادُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاءُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِینا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَانا یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ تُرْضِیَنِی بِمَا قَسَمْتَ لِی وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیْکَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ 

اى قراردهنده شب و روز،دو نشانه،اى آن‏که نشانه شب را محو ساخت،و نشانه روز را روشنى‏بخش قرار داد،تا فضل و خشنودى‏اش را طلب کنند،اى جدا کننده هرچیز به دقت بسیار،اى بزرگوار، اى بخشنده،اى خدا،اى سخاوتمند،اى خدا اى خدا اى خدا،نامهاى نیکوتر و نمونه‏هاى برتر و بزرگمنشى و نعمتها از آن توست،از تو درخواست مى‏کنم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى،و قرار دهى در این شب نام مرا از سعادتمندان و روحم را با شهیدان،و نیکوکارى‏ام را در بلندمرتبه‏ترین درجه بهشت و گناهم را آمرزیده، و به من ببخشى یقینى که قلبم با آن همراه باشد،و باورى که شک را از من زدوه سازد،و خشنودى به آنچه نصیبم‏ نمودى،و در دنیا و آخرت پاداش نیکو به ما عنایت فرما،و از عذاب آتش سوزان ما را حفظ کن،و در این شب ذکر و شکر خویش و رغبت به سویت،و بازگشت و توبه را روزى‏ام گردان،و به آنچه محمّد و خاندان محمّد را(درود خدا بر او و ایشان)بر آن موفّق نمودى توفیقم ده.

---

منبع: مفاتیح الجنان

دعاى شب بیست و پنجم

یَا جَاعِلَ اللَّیْلِ لِبَاسا وَ النَّهَارِ مَعَاشا وَ الْأَرْضِ مِهَادا وَ الْجِبَالِ أَوْتَادا یَا اللَّهُ یَا قَاهِرُ یَا اللَّهُ یَا جَبَّارُ یَا اللَّهُ یَا سَمِیعُ یَا اللَّهُ یَا قَرِیبُ یَا اللَّهُ یَا مُجِیبُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى و الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاءُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِینا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَانا یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ رِضًى بِمَا قَسَمْتَ لِی وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیْکَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلامُ 

اى قراردهنده شب را جامه روز،و روز را مایه کسب روزى و زمین را بستر آرامش،و کوهها را میخهاى‏ زمین،اى خدا،اى چیره،اى خدا،اى شکوهمند،اى خدا،اى شنوا،اى خدا،اى نزدیک،اى خدا،اى اجابت کننده اى خدا اى خدا اى خدا،نامهاى نیکوتر،و نمونه‏هاى برتر،و بزرگمنشى و نعمتها از آن توست، از تو مى‏خواهم که بر محمّد و آل محمّد درود فرست،و در این شب نامم را در شمار سعادتمندان‏ و روحم را با شهیدان،و نیکوکارى‏ام را در بلندمرتبه‏ترین درجه بهشت و بدکارى‏ام را آمرزیده قرار دهى،و به من ببخشى یقینى که قلبم با آن همراه باشد،و ایمانى که شک را از من برطرف نماید،و خشنودى به آنچه نصیبم فرمودى،و در دنیا و آخرت پاداش‏ نیکو به ما عنایت کن،و ما را از عذاب آتش سوزان حفظ فرما،و در این شب ذکر و شکر خویش، و رغبت به سوى خود،و بازگشت و توبه را روزى‏ام فرما،و به آنچه محمّد و خاندان محمّد(درود خدا بر آنان)را بر آن موفّق نمودى توفیقم ده.

---

منبع: مفاتیح الجنان

دعای شب بیست و چهارم

یَا فَالِقَ الْإِصْبَاحِ وَ جَاعِلَ اللَّیْلِ سَکَنا وَ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ حُسْبَانا یَا عَزِیزُ یَا عَلِیمُ یَا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ وَ الْقُوَّةِ وَ الْحَوْلِ وَ الْفَضْلِ وَ الْإِنْعَامِ وَ الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا اللَّهُ یَا فَرْدُ یَا وِتْرُ یَا اللَّهُ یَا ظَاهِرُ یَا بَاطِنُ یَا حَیُّ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاءُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِینا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَانا یَذْهَبُ بِالشَّکِّ عَنِّی وَ رِضًى بِمَا قَسَمْتَ لِی وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیْکَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ 

اى شکافنده روشنى سپیده از شب و قراردهنده شب براى آرامش،و آفتاب و ماه براى حساب زمان، اى توانا،اى دانا،اى صاحب نعمت و عطا و قوت و قدرت و فضل و نعمت‏بخشى،و بزرگى و بزرگوارى،اى خدا،اى مهربان،اى خدا،اى یگانه،اى تنها،اى خدا،اى آشکار،اى نهان،اى زنده،معبودى جز تو نیست‏ نامهاى نیکوتر،و نمونه‏هاى برتر و بزرگمنشى و نعمتها از آن توست،از تو مى‏خواهم که بر محمّد و خاندان‏ محمّد درود فرستى،و اینکه قرار دهى در این شب نام مرا از سعادتمندان،و روحم را با شهیدان، و نیکوکارى‏ام را در بلندمرتبه‏ترین درجه بهشت،و گناهم را آمرزیده،و به من ببخشى باورى که قلبم همراه آن باشد،و یقینى که‏ شک را از من برطرف سازد،و خشنودى به آنچه نصیبم نمودى،و در دنیا و آخرت پاداش نیکو به ما عنایت فرما و از عذاب آتش سوزان ما را حفظ کن،و در این شب ذکر و شکر خویش و رغبت به سوى خود و بازگشت و توبه روزى‏ام کن،و به آنچه محمّد و خاندان محمّد را که درودت بر او و بر ایشان باد بر آن موفق کردى توفیقم ده.

---

منبع: مفاتیح الجنان

اعمال شب های قدر

شب نوزدهم: این شب با عظمت آغاز شبهاى قدر است، و شب قدر آن شبى است که در طول سال، شبى به خوبى‏ و فضلیت آن یافت نمى‏شود، و عمل در این شب از عمل در طول هزار ماه بهتر است، و تقدیر امور سال در این شب صورت‏ مى‏گیرد، و فرشتگان و روح که اعظم فرشتگان الهى است، در این شب به اذن پروردگار به زمین فرود مى‏آیند، و به محضر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف مى‏رسند و آنچه را که براى هر فرد مقدّر شده بر آن حضرت عرضه مى‏دارند. و اعمال شبهاى قدر بر دو نوع است: یکى اعمالى که در هر سه شب باید انجام داد، و دیگر اعمالى که مخصوص به هر یک از شبهاى قدر است.

اوّل: اعمالى است که در هر سه شب باید انجام داد، و آن چند عمل است:

اوّل: غسل کردن. علاّمه مجلسى فرموده‏ بهتر است غسل این شبها در هنگام غروب آفتاب انجام گیرد،که نماز شام را با غسل بخواند.

دوم: دو رکعت نماز که‏ در هر رکعت پس از سوره «حمد»، هفت مرتبه «توحید» خوانده، و پس از فراغت از نماز هفتاد مرتبه بگوید، استغفر اللّه و اتوب الیه در روایت نبوى است: که از جاى برنخیزد تا خدا او و پدر و مادرش را بیامرزد، تا آخر خبر.

سوم:قرآن مجید را باز کند و در برابر خود گرفته و بگوید:

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِکِتَابِکَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِیهِ وَ فِیهِ اسْمُکَ الْأَکْبَرُ وَ أَسْمَاؤُکَ الْحُسْنَى وَ مَا یُخَافُ وَ یُرْجَى أَنْ تَجْعَلَنِی مِنْ عُتَقَائِکَ مِنَ النَّارِ. 

خداى از تو درخواست مى‏کنم به حق کتاب نازل شده‏ات،و آنچه در آن است،و در آن است نام بزرگت‏ترت،و نامهاى نیکوترت‏ و آنچه بیم‏انگیز است و امیدبخش،اینکه مرا از آزادشدگان از آتش دوزخ قرار دهى.

سپس هر حاجت که دارد بخواهد .

اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ 

خدایا به حق این قرآن،و به حق کسى‏که آن را بر او فرستادى،و به حق‏ هر مؤمنى که او را در قرآن ستودى،و به حق خود بر آنان،پس احدى شناساتر از تو به حق تو نیست

سپس ده مرتبه بگوید
بِکَ یَا اللَّهُ 
به ذاتت اى خدا
و ده مرتبه
بِمُحَمَّدٍ 
به حق محمّد
و ده مرتبه 
بِعَلِیٍّ 
به حق على
و ده مرتبه 
بِفَاطِمَةَ 
به حق فاطمه
و ده مرتبه
بِالْحَسَنِ 
به حق حسن
و ده مرتبه
بِالْحُسَیْنِ 
به حق حسین‏
و ده مرتبه
بِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ 
به حق على بن الحسین
و ده مرتبه
بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ 
به حق محمّد بن على
و ده مرتبه
بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ 
به حق جعفر بن محمّد
و ده مرتبه
بِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ 
به حق موسى بن جعفر
و ده مرتبه
بِعَلِیِّ بْنِ مُوسَى 
به حق على بن موسى
و ده مرتبه
بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ 
به حق محمد بن على
و ده مرتبه
بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ 
به حق على بن محمّد
و ده مرتبه
بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ 
به حق حسین بن على
و ده مرتبه 
بِالْحُجَّةِ 
به حق حجّت.

پس هر حاجتى که دارى از خدا بخواه.

پنجم: حضرت سید الشهّدا علیه السّلام‏ را زیارت کند. در روایت آمده: هنگامى که شب قدر مى‏شود، منادى از آسمان هفتم از پشت عرش ندا سر مى‏دهد که خدا هرکه را به زیارت مزار امام حسین علیه السّلام آمده آمرزید.

ششم: این شبها را احیا بدارد، روایت شده هرکه شب‏ قدر را احیا بدارد، گناهانش آمرزیده مى‏شود، هرچند به شماره ستارگان آسمان و سنگینى کوهها و پیمانه دریاها باشد.

هفتم:صد رکعت نماز بجا آورد،که فضلیت بسیار دارد و بهتر آن است که در هر رکعت پس از سوره«حمد»،ده‏ مرتبه «توحید» بخواند. 

هشتم:این دعا را بخواند:

اللَّهُمَّ إِنِّی أَمْسَیْتُ لَکَ عَبْدا دَاخِرا لا أَمْلِکُ لِنَفْسِی نَفْعا وَ لا ضَرّا وَ لا أَصْرِفُ عَنْهَا سُوءا أَشْهَدُ بِذَلِکَ عَلَى نَفْسِی وَ أَعْتَرِفُ لَکَ بِضَعْفِ قُوَّتِی وَ قِلَّةِ حِیلَتِی فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْجِزْ لِی مَا وَعَدْتَنِی وَ جَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ وَ أَتْمِمْ عَلَیَّ مَا آتَیْتَنِی فَإِنِّی عَبْدُکَ الْمِسْکِینُ الْمُسْتَکِینُ الضَّعِیفُ الْفَقِیرُ الْمَهِینُ اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْنِی نَاسِیا لِذِکْرِکَ فِیمَا أَوْلَیْتَنِی وَ لا [غَافِلا] لِإِحْسَانِکَ فِیمَا أَعْطَیْتَنِی وَ لا آیِسا مِنْ إِجَابَتِکَ وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّی فِی سَرَّاءَ [کُنْتُ‏] أَوْ ضَرَّاءَ أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ أَوْ عَافِیَةٍ أَوْ بَلاءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ 

خدایا شام کردم درحالى‏که براى تو تنها بنده کوچک و خوارى هستم،که براى خویش سود و زیانى را به دست ندارم،و نمى‏توانم از خود پیش‏آمد بدى را بازگردانم، به این امر بر خویش گواهى مى‏دهم،و در پیشگاهت به ناتوانى و کمى چاره‏ام اعتراف مى‏کنم،خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و آنچه را به من و همه مردان و زنان مؤمن،از آمرزش در این شب وعده دادى وفا کن، و آنچه را به من عنایت فرموده‏اى کامل ساز، که من بنده بیچاره، درمانده، ناتوان، تهیدست خوار توام.خدایا مرا فراموش کننده‏ ذکرت قرار مده، در آنچه سزاوار آنم فرمودى، و نه فراموش کننده احسانت،در آنچه عطایم نمودى، و نه ناامید از اجابتت،گرچه مدّت زمانى طولانى گردد، چه در خوشى یا ناخوشى، یا سختى، یا آسانى، یا عافیت، یا بلا، یا تنگدستى، یا در نعمت‏ همانا تو شنونده دعایى.

این دعا را کفعمى از امام زین العابدین علیه السّلام روایت کرده که در این شبها،در حال قیام و قعود و رکوع و سجود مى‏خواندند، و علاّمه مجلسى فرموده: بهترین اعمال در این شبها، درخواست آمرزش و دعا است، براى‏ حوایج دنیا و آخرت خود، و پدر و مادر و خویشان، و برادران و خواهران مؤمن، چه آنان‏ که زنده‏اند، و چه آنان‏ که از دنیا رفته‏اند، و خواندن اذکار، و صلوات بر محمّد و آل محمّد علیهم السّلام به هر اندازه که بتواند و در بعضى از روایات وارد شده: دعاى‏ جوشن کبیر را در این سه شب بخواند. فقیر گوید: که دعاى جوشن کبیر را در بخشهاى پیش آورده‏ام. روایت شده که خدمت‏ رسول خدا صلى اللّه علیه و آله عرض شد: اگر شب قدر را یافتم، از خداى خود چه بخواهم؟ فرمود: عافیت.

دوّم:اعمال مخصوص هر یک از این شبها است.

امّا اعمال شب نوزدهم چند چیز است:

اوّل:گفتن صد مرتبه:

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ 
از پروردگارم خدا آمرزش مى‏جویم و به سوى او مى‏پویم

دوم:گفتن صد مرتبه

اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ 
خدایا قاتلان امیر المؤمنین را لعنت کن

سوم:دعاى یا ذى الذّى کان را که در قسم چهارم گذشت بخواند.

چهارم:این دعا را بخواند:

اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ فِی الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَیَّ فِی رِزْقِی وَ تَفْعَلَ بِی کَذَا وَ کَذَا.  

خدایا مقرّر فرما در آنچه حکم مى‏کنى،و تقدیر مى‏نمایى از فرمان حتمى،و در آنچه جدا مى‏کنى از کار حکیمانه در شب قدر،و در آن حکم حتمى‏ که برگشت و تغییرى ندارد،اینکه مرا از حاجیان خانه محترمت بنویسى،حاجیانى که حجّشان قبول،سعى‏شان پذیرفته، گناهانشان آمرزیده،بدیهایشان نادیده گرفته شده است،و در آنچه حکم مى‏کنى و تقدیر مى‏نمایى،مقرّر فرما که عمرم را طولانى نمایى، و در روزى‏ام بر من وسعت بخشى،و با من چنین و چنان کنى. 

و به جاى «کذا و کذا» حاجت خود را بیان کند.

شب بیست‏ویکم: فضیلت این شب نورانى از شب نوزدهم بیشتر اس و باید اعمال این شب را، از غسل و احیا و زیارت و نماز هفت «توحید» و قرآن بر سر گرفتن و صد رکعت نماز و دعاى جوشن کبیر و غیر آنها را انجام دهد و در غسل و احیا و سعى در عبادت، در این شب و شب بیست‏وسوم اصرار ورزد، در روایات به این معنى که شب قدر یکى از این دو شب میباشد، تاکید شده در چند روایت آمده: که از معصوم خواسته شد: معین فرمایید که شب قدر کدام یک از این دو شب است؟ ایشان تعیین نکرد، بلکه فرمود:

ما أیسر لیلتین فیما تطلب 
چه آسان است دو شب در آنچه مى‏جویى

یا آنکه فرمود: 

ما علیک أن تفعل خیرا فی لیلتین و نحو ذلک. و قال شیخنا الصدوق فیما أملى على المشایخ فی مجلس واحد من مذهب الإمامیة و من أحیا هاتین اللیلتین بمذاکرة العلم فهو أفضل. 

یا آنکه فرموده:باکى بر تو نیست که در هر دو شب کار خیر انجام دهى مانند ان.و شیخ ما صدوق در آنچه بر بزرگان در یک مجلس راجع به مذهب امامیه دیکته کرده چنین فرمود:هر که این دو شب را با بحثهاى علمى احیا بدارد بهتر است.

به هر صورت از این شب شروع کند به خواندن‏ دعاهاى شبهاى دهه آخر ماه که از جمله آنها این دعاست که شیخ کلینى در کتاب کافى از امام صادق علیه السّلام روایت کرده: که در دهه آخر ماه رمضان در هر شب بخوان.

اعمال شب بیست‏ و سوم: این شب از دو شب قدر گذشته افضل است، و از احادیث بسیار استفاده مى‏شود، که شب‏ قدر همین شب است، و این شب شب جهنى است یعنى شبى است که دعاها در آن اجابت مى‏شود، و در این شب تمام کارها بر پایه حکمت الهى مقدّر گردد، و براى این شب غیر از اعمالى که با دو شب قدر گذشته مشترک است چند عمل دیگر است:

اوّل: خواندن سوره «عنکبوت» و «روم» که امام صادق علیه السّلام سوگند یاد کردند که خواننده این دو سوره در این شب از اهل بهشت‏ خواهد بود.

دوم: خواندن سوره «حم دخان»

سوم:هزار مرتبه خواندن سوره «قدر»

چهارم: محمّد بن عیسى به سند خود از امامان‏ صالح علیهم السّلام روایت کرده که فرمودند: در شب بیست‏ و سوم از ماه رمضان این دعا را به دفعات بخوان، در حال سجود و قیام و قعود. و بر هر حالى که هستى در تمام ماه، و در طول حیاتت تا جایى که ممکن باشد، و هر زمانى که به یادت آید. بعد از ستایش پروردگار به بزرگوارى، و فرستادن صلوات بر پیامبر صلى اللّه علیه و آله مى‏گویى: 

اَللهمَّ کُن لولیّکَ فُلانِ بن فُلان 
خدایا براى ولى‏ات باش فلان بن فلان 

و به جاى فلان بن فلان بگو:

الحُجةِ بنِ الحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیهِ و عَلی ابائهِ فی هذهِ السّاعةِ، و فی کُلّ ساعَة وَلیّا و حافظا وقائِداً وَ ناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیناً حَتّی تُسکِنَهُ اَرضَکَ طَوعاً و تُمَتّعَهُ فیها طَویلًا. 

حجت بن الحسن که درودهایت بر او و پدرانش باد،در این ساعت،و در هر ساعت سرپرست و نگهبان و پیشوا و یاور و راهنما و دیده‏باه(باش،تا او را با رغبت مردم در زمینت سکونت دهى،و زمانى طولانى بهره‏مندش سازى

و همچنین می خوانی:

یا مُدَبّرَ الاُموُرِ ،یا باعِثَ مَن فی القُبُور،یا مُجرِی البُحُور،یا مُلَیّنَ الحَدیدِ لِداوُد ، صَل عَلی مُحَّمد وَافعَل بی کَذا وَ کَذا 

اى تدبیرگر امور، اى برانگیزنده مردهاى در گور،اى روان کننده دریاها،اى نرم کننده آهن براى داود،بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست‏ و با من چنین و چنان کن.

و به جاى «کذا و کذا» حاجات خود را بخواهد: 

اَللیلَةَ الیلَةَ 
امشب،امشب

و دستهاى‏ خود را د روقت خواند «یا مدبّر الامور» تا آخر به سوى آسمان بردار. و این دعا را در حال رکوع و سجود و ایستاده و نشسته بخوان،و آن را تکرار کن، و در شب آخر ماه رمضان هم بخوان.

پنجم: بخواند: 

اللَّهُمَّ امْدُدْ لِی فِی عُمُرِی وَ أَوْسِعْ لِی فِی رِزْقِی وَ أَصِحَّ لِی جِسْمِی وَ بَلِّغْنِی أَمَلِی وَ إِنْ کُنْتُ مِنَ الْأَشْقِیَاءِ فَامْحُنِی مِنَ الْأَشْقِیَاءِ وَ اکْتُبْنِی مِنَ السُّعَدَاءِ فَإِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتَابِکَ الْمُنْزَلِ عَلَى نَبِیِّکَ الْمُرْسَلِ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَمْحُو اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ 

خدایا عمرم را طولانى گردان،و روزى‏ام را وسعت بخش،و بدنم را تندرست بدار،و به آرزویم برسان،و و اگر در زمره بدفرجامان،هستم،مرا از آن گروه محو کن،و در گروه سعادتمندان ثبت فرما،که تو در کتاب فرو فرستاده‏ به پیامبر مرسلت(درود تو بر او و خاندانش)فرمودى:خدا محو مى‏کند آنچه را بخواهد و ثبت مى‏نماید آنچه را اراده کند و کتاب جامع نزد اوست.

ششم بخواند:

اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ فِیمَا تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ فِی عَامِی هَذَا الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ لِی فِی رِزْقِی 

خدایا قرار ده در آنچه حکم مى‏کنى،و مقدّر مى‏نمایى،از فرمان حتمى، در آنچه از کار حکیمانه جدا مى‏سازى در شب قدر،از حکمى که بازگشت نپذیرد،و تغییر نیابد،اینکه مرا در این سال از حاجیان خانه محترمت بنویسى،حاجیانى که حجّشان پذیرفته،و سعیشان قبول افتاده،و گناهانشان‏ آمرزیده گشته،و بدیهایشان محو شده است،و قرار ده در آنچه فرمان مى‏دهى و مقدّر مى‏نمایى که عمرم را طولانى گردانى،و در روزى‏ام‏ وسعت بخشى.

هفتم: دعایى را که در کتاب «اقبال» آمده است بخواند:

یَا بَاطِنا فِی ظُهُورِهِ وَ یَا ظَاهِرا فِی بُطُونِهِ وَ یَا بَاطِنا لَیْسَ یَخْفَى وَ یَا ظَاهِرا لَیْسَ یُرَى یَا مَوْصُوفا لا یَبْلُغُ بِکَیْنُونَتِهِ مَوْصُوفٌ وَ لا حَدٌّ مَحْدُودٌ وَ یَا غَائِبا [غَائِبُ‏] غَیْرَ مَفْقُودٍ وَ یَا شَاهِدا [شَاهِدُ] غَیْرَ مَشْهُودٍ یُطْلَبُ فَیُصَابُ وَ لا یَخْلُو [لَمْ یَخْلُ‏] مِنْهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَا بَیْنَهُمَا طُرْفَةَ [طَرْفَةَ] عَیْنٍ لا یُدْرَکُ بِکَیْفٍ [بِکَیْفَ‏] وَ لا یُؤَیَّنُ بِأَیْنٍ [بِأَیْنَ‏] وَ لا بِحَیْثٍ [بِحَیْثُ‏] أَنْتَ نُورُ النُّورِ وَ رَبُّ الْأَرْبَابِ أَحَطْتَ بِجَمِیعِ الْأُمُورِ سُبْحَانَ مَنْ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‏ءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَکَذَا وَ لا هَکَذَا غَیْرُهُ 

اى پنهان در حال آشکار بودنش،و اى آشکار در حال پنهان بودنش‏ و اى پنهانى که مخفى نمى‏شود،اى آشکارى که دیده نمى‏شود،اى به وصف آمده‏اى که هیچ ممکنى به حقیقتش نمى‏رسد و هیچ حدّ بسته‏اى به او احاطه پیدا نمى‏کند،و اى غایب گم نشده،اى حاضرى که مشهود نیست،تا آنکه جستجو شود و او را بیابند،آسمانها و زمین و آنچه بین آنهاست،به اندازه چشم برهم‏زدن از او خالى نیست،به کیفیتى معیّن دانسته نمى‏شود و محدود به مکان و جهت نمى‏گردد،تویى روشنایى نور،پروردگار پرورندگان،به همه امور احاطه کرده‏اى، منزّه است آن‏که چیزى همانندش نیست،و او شنوا و بیناست،منزّه است آن‏که داراى این صفات است و براى غیر او چنین صفاتى نیست

سپس آنچه را مى‏خواهى از خدا طلب کن.

هشتم: غیر از غسل اوّل شب، غسلى هم در آخر شب انجام دهد.بدان که براى‏ غسل و شب زنده‏دارى این شب و زیارت امام حسین علیه السّلام، و صد رکعت نماز، فضیلت بسیار نقل شده است، و انجام این اعمال مورد تأکید است. شیخ طوسى در کتاب «تهذیب» از ابو بصیر از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که آن‏ حضرت فرمود: در شبى که امید مى‏رود شب قدر باشد، صد رکعت نماز بخوان در هر رکعت پس از سوره «حمد» ده مرتبه‏ سوره «توحید» را قرائت کن، گفتم: فدایت شوم، اگر ایستاده قدرت نداشته باشم چه؟ فرمود نشسته بخوان، گفتم‏ اگر نتوانم، فرمود: به همان حالى که در بسترت به پشت خوابیده‏اى این نماز را بخوان. از کتاب دعائم الاسلام روایت‏ شده که رسول خدا صلى اللّه علیه و آله در دهه آخر ماه رمضان بستر خود را جمع مى‏کرد، و براى عبادت کمر همّت را محکم مى‏بست، و در شب بیست‏ و سوم اهل خود را بیدار مى‏کرد، و آنهایى را که خواب در ربوده بود، به رویشان آب مى‏پاشید، و حضرت فاطمه علیها السلام‏ در این شب اجازه نمى‏داد احدى از اهلش بخوابد، و خواب آنها را به کمى طعام علاج مى‏فرمود، و آنها را با خواباندن‏ در روز براى بیدارى و احیاى شب آماده مى‏کرد، و مى‏فرمود: محروم کسى است که از خیر این شب محروم بماند. روایت شده که امام صادق علیه السّلام به بیمارى سختى دچار شده بود، وقتى شب بیست‏ و سوم ماه رمضان رسید، به‏ خدمتکارانش دستور داد او را به مسجد بردند، و تا صبح در مسجد بود. علاّمه مجلسى(ره) فرموده است هر قدر که خواندن قرآن ممکن باشد، در این شب خوانده شود، و دعاهاى صحیفه‏ کامله(سجادیه)، به ویژه دعاى مکارم الأخلاق، و دعاى توبه قرائت گردد، و روزهاى این شبها را نیز باید حرمت نهاد، و به عبادت و تلاوت قرآن به سر آورد، زیرا در احادیث معتبر آمده است که روز قدر در فضیلت همانند شب قدر است.