تدبر در قرآن / یک آیه از جزء بیست و ششم
« آیه ۶ سوره مبارکه حجرات»
ترجمه:
ای کسانی که ایمان آورده اید، اگر فرد فاسقی با خبری به نزدتان آمد، پس تحقیق کنید تا مبادا ندانسته به قومی بی گناه حمله کنید و بعدا از عمل خود پشیمان شوید.
تفسیر(المیزان):
فاسق یعنی کسی که از طاعت خارج شده و به معصیت گرایش یابد. و نباء یعنی خبر مهم و عظیم الشأن. تبین به معنای ایضاح و اظهار است. می فرماید: ای کسانی که ایمان آورده اید اگر فاسقی به نزد شما خبر مهمی آورد، تحقیق کنید و جوانب آن را آشکار سازید تا به حقیقت آگاه شوید، و مبادا بدون جهت و از روی نادانی بر قومی بتازید و بعدا که آگاه شدید از رفتاری که کرده اید نادم وپشیمان شوید. در روایات آمده که این شخص فاسق ولید بن عقبه ابن محیط برادر مادری عثمان بوده و او کسی است که بعد از سعد بن ابی وقاص والی کوفه بود و در حالت مستی در پیشاپیش مردم به نماز ایستاد و نماز صبح را چهار رکعتی خواند. سپس گفت می خواهید بیشتر برایتان بخوانم؟ و وقتی خبر به عثمان رسید او را عزل کرد و حضرت امیر علیه السلام به او حد زدند. اما درخصوص شأن نزول این آیه نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله ولید را به جانب بنی مصطلق فرستاد تا از آنها زکات بگیرد و وقتی او به نزدیک آنها رسید آنها سواره به استقبال او آمدند و او پنداشت که آنها می خواهند با او بجنگند، پس بسوی رسول الله صلی الله علیه و آله بازگشت و گفت: اینها مرتد شده اند و زکات ندادند. و وقتی رسول خدا برای تحقیق عازم آن قبیله شدند، آشکار شد که حقیقت امر چه بوده و در اینجا بود که این آیه نازل شد. پس از همین آیه استفاده می شود که اصل عقلایی این است که وقتی فرد مطمئن وغیرفاسقی خبری را آورد به آن ترتیب اثر داده شود.
