روز بیست و هشتم | نماز

سوره ی عنکبوت، آیه 45: " نماز انسان را از فساد و تباهی باز می دارد."

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:" هیچ نمازی وقتش نمی رسد مگر آنکه فرشته ای پیشاپیش مردم ندا می دهد ای مردم! به سوی آتشهایی که بر پشت خویش (آخرت) افروخته اید بپا خیزید و با نماز خواندن، آن را خاموش سازید." التهذیب ، ج2 ، ص 238

امام صادق علیه السلام فرمود: "هر کس دو رکعت نماز بخواند و بداند که در آن دو چه می گوید، از نماز فارغ می شود در حالی که گناهی بین او و خدا نمانده است." اصول کافی ، ج3 ، ص10

امام زمان علیه السلام فرمود: "ملعون است ملعون است کسی که نماز صبح را تا رفتن ستاره ها به تأخیر اندازد و ملعون است ملعون است کسی که نماز عشاء را تا پدیدار شدن همگی ستارگان به تأخیر اندازد. " بحارالانوار ، ج 83 ، ص 50

روزی ابوحنیفه خدمت امام صادق علیه السلام رسید و عرض کرد: «من فرزندت موسی بن جعفر علیهما السلام را دیدم که نماز می خواند و مردم از جلوی او عبور می کردند اما او مانع آنها نمی شد و همچنان نماز می خواند در حالی که این کار درست نیست.» امام صادق علیه السلام فرمود: «فرزندم موسی را صدا بزنید.» وقتی خدمت پدر آمد، امام از او پرسید: «ابوحنیفه می گوید تو مشغول نماز بوده ای و مردم از جلویت رفت و آمد می کرده اند اما تو آنها را نهی نمی کردی.» عرض کرد: «پدر جان! آیا آن کس که من برای او نماز  می خوانم به من نزدیک تر از آن نیست که رفت و آمد مردم نتواند حضور قلب مرا در نماز به هم زند. مگر خداوند متعال نفرموده است که ما به ایشان از رگ گردن نزدیک تر هستیم؟ » امام صادق علیه السلام فرمود: «فدایت شوم که اسرار الهی در قلب تو وجود دارد. » بحار الانوار، ج 10 ، ص 204

نماز عیدفطر ساعت ۸:۱۵ جمعه برگزار می‌شود

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدیدالله شیرمردی، با اشاره به برنامه‌های ستاد نماز جمعه تهران در روز عید فطر و برگزاری نماز عید خاطرنشان کرد: در صورت اعلام روز جمعه به عنوان روز عید فطر، نماز عید به امامت مقام معظم رهبری و با حضور میلیونی مردم مومن و روزه‌دار در مصلای دانشگاه تهران اقامه خواهد شد. 

وی ادامه داد: درب‌های مصلای دانشگاه تهران از زمان اذان صبح بر روی نمازگزاران باز است و حتی می‌توانند نماز صبح خود را در این مکان بخوانند. 

شیرمردی درخصوص تدابیر اتخاذ شده برای حمل و نقل مردم به محل برگزاری نماز عید گفت: با هماهنگی‌های صورت گرفته با سازمان قطار شهری هر پنج دقیقه یک قطار به سمت ایستگاه‌هایی که محدوده برگزاری نماز عید فطر است حرکت می‌کند و درخواست ما این است که نمازگزاران درصورت امکان از مترو استفاده کنند. همچنین در ایستگاه‌های مترو صد‌ها دستگاه ون مستقر شده که مردم را به محل برگزاری نماز می‌رسانند. 

رییس ستاد نماز جمعه تهران با بیان این‌که «بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ خودرو از نقاط مختلف تهران برای انتقال نمازگزاران به دانشگاه تهران درنظر گرفته شده است» افزود: همچنین با هماهنگی سازمان اتوبوسرانی از ساعات اولیه صبح اتوبوس‌های بی‌آر‌تی نمازگزاران را به محل برگزاری نماز منتقل خواهند کرد که مجموعه این اقدامات سبب سهولت در انتقال مردم و جلوگیری از ایجاد ترافیک خواهد شد. 

وی همچنین با توصیه به نمازگزارانی که قصد دارند با خودروی شخصی به محدوده برگزاری نماز عید فطر حرکت کنند، ‌گفت: برای خیابان‌های اطراف دانشگاه تهران، راهور تهران و پلیس راهنمایی و رانندگی و کمیته حمل و نقل پیش‌بینی‌های لازم را انجام دادند و خیابان‌های محدوده محل برگزاری نماز را به صورت مورب برای پارکینگ خودروهای شخصی درنظر گرفته‌اند. 

شیرمردی همچنین یادآور شد: از نمازگزاران عزیز که می‌خواهند با خودوری شخصی برای برگزاری نماز حضور پیدا کند درخواست می‌کنیم به تذکرات پلیس و عوامل ستاد برگزاری مراسم نماز عیدفطر توجه و همکاری لازم را داشته باشند. همچنین نمازگزاران از آوردن اشیای حجیم خودداری کنند و تنها یک زیرانداز مناسب و مُهر با خود بیاورند چون امکاناتی که درنظر گرفته شده تا خیابان بلوار کشاورز و برخی خیابان‌های اطراف دانشگاه است. 

رییس ستاد اقامه نماز جمعه تهران افزود: در شب عید اطلاعات مورد نیاز و اطلاع‌رسانی دقیق از طریق شبکه تهران و سایر شبکه‌ها در خصوص مسیرهای حرکت خودروها، محل قرار گرفتن برادران و خواهران و سایر اطلاعات برای مردم عزیز توضیح داده خواهد شد. 

وی با بیان این‌که «برنامه‌های ستاد برگزاری مراسم نماز عید فطر از ساعت ۷:۳۰ صبح شروع می‌شود» گفت: پیش‌بینی این است که نماز در ساعت ۸:۱۵ اقامه شود و قبل از آن نیز قرائت قرآن کریم، دعای ندبه، ابتهال‌خوانی و برخی برنامه‌های دیگر درنظر گرفته شده است اما از آنجا که ابتدا نماز اقامه می‌شود بعد دو خطبه نماز ایراد می‌گردد لذا توصیه می‌شود مردم در همان ساعت اولیه در محل برگزاری نماز واقع در دانشگاه تهران حضور پیدا کنند. 

شیرمردی در پایان افزود: استفاده از تمامی خدمات حمل و نقل نمازگزاران در روز عید فطر در بخش مترو، اتوبوس و تاکسی‌های ون به صورت رایگان خواهد بود.

عید فطر چه روزی است؟

این هلال در بعد از ظهر و در ارتفاعات و قله ها که آسمان شفاف تر است با استفاده از تلسکوپ های بزرگ و تجربیات رصدی افراد خبره ممکن است رویت شود.

رویت پذیری هلال شامگاهی شوال در جهان برای روز چهارشنبه شانزدهم مرداد:

با توجه به نقشه زیر مناطق مختلف کره زمین بر اساس رویت پذیری هلال در هنگام غروب خورشید با 6 رنگ مشخص شده که این کار معیار پروفسور یالوپ است که در جدول زیر رنگ های قرمز نشان دهنده مناطقی است که ماه زودتر ازخورشید غروب می کند که کشورهایی مانند چین ، شمال ایران ،اروپا و کانادا شامل آن شده اند.

رنگ سفید کشور هایی را در بر گرفته که ماه بعد از غروب خورشید در آسمان است اما تا کنون هلالی با این وضعیت رویت نشده و در صورت رصد شدن این هلال در چنین مناطقی، رکورد قبلی شکسته می شود . کشور های استرالیا ،هند ،ایران ، عربستان و بخش های شمالی ایالات متحده و آفریقا نیز در این بخش جای گرفته اند.

کشورها و مکان هایی که امکان رویت هلال با تلسکوپ در آنها وجود دارد در نقشه زیربا رنگ آبی مشخص شده و رنگ صورتی امکان رویت هلال با تلسکوپ و دوربین دوچشمی را به منجمان می دهد.

رنگ زرد مکان هایی هستند که در آنها هلال ماه با چشم غیرمسلح در شرایط مناسب رصدی که شامل مکانی به دور از آلوگی نوری و گرد و غبار و آسمان صاف می باشد قابل رویت است.

مناطقی  که با رنگ سبز مشخص شده دیدن هلال با چشم غیر مسلح در آنها به راحتی امکان پذیر است.

اولین نقاط رویت پذیری هلال در جزیره ماداگاسکار درشرق افریقا می باشد که احتمال رویت این هلال با تلسکوپ و دوربین دوچشمی بزرگتراز 80 میلیمتری در هنگام غرب خورشید وجود دارد. سپس این هلال در افریقای مرکزی قابل رویت است. اما بهترین رویت پذیری برای افریقای جنوبی می باشد که مکث در انجا حدود 45 دقیقه بوده و امکان رویت در هنگام غروب با دوربین دوچشمی 50 میلیمتری وجود دارد.

 

رویت پذیری شامگاه شوال درجهان برای روز پنجشنبه هفدهم مرداد 1392

این دیدن که رصد آن با چشم غیر مسلح کمی سخت را همرا با نقشه رویت پذیری آن در متن پایین خواهید دید و همانطور که مشخص است در مرکز ایران مکث هلال حدود 35 دقیقه  بعد از غروب خورشید می باشدو علاقمندان به رویت این هلال در غروب روز پنجشنبه می توانند بعد از غروب خورشید  آن را در نزدیکی افق با قطری زخیم بیابند.

شکل زیر محل قرار گرفتن هلال ماه نسبت به محل غروب خورشید در دو روز شانزده و هفدهم مرداد را در ایران نشان می دهد که در آنها علامت w وعدد 270 درجه نشان دهنده سمت و نقطه غروب است.

پوستر | دعای روز بیست و هشتم ماه مبارک رمضان

جهت دریافت سایز اصلی بر روی عکس کلیک کنید

روز بیست و هفتم | فضیلت شب قدر

سوره ی قدر ، آیه ی 3: " شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است "

سوره ی دخان ، آیه ی 3 : " ما قرآن را در شبی فرخنده نازل کردیم؛ زیرا هشدار دهنده بودیم، در آن شب هر کاری محکم و استوار می شود. "

 از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله سؤال شد که اگر شب قدر را درک کردم از خدایم چه بخواهم؟ فرمود: سلامتی بخواه. مستدرک الوسایل ، ج5 ، ص 219

موسی علیه السلام [به خدا] عرض کرد: خدایا می خواهم به تو نزدیک شوم. فرمود: قرب من برای کسی است که شب قدر بیدار باشد. گفت: خدایا! رحمتت را می خواهم. فرمود: رحمتم از آن کسی است که در شب قدر به مسکینان رحمت کند. گفت: خدایا! جواز گذشتن از پل صراط را می خواهم. فرمود: آن از آنِ کسی است که در شب قدر صدقه ای بدهد. گفت: خدایا! از درختان و میوه های بهشتی می خواهم. فرمود: آنها برای کسی است که در شب قدر مرا به پاکی یاد کند. گفت: خدایا! رهائی از آتش جهنم را می خواهم. فرمود: آن برای کسی است که [از گناهانش] در شب قدر استغفار کند. گفت: خدایا! خشنودی تو را می خواهم. فرمود: خشنودی من از آنِ کسی است که در شب قدر دو رکعت نماز بخواند.  مستدرک الوسایل ، ج8، ص 20

دعاى شب بیست و هشتم

یَا خَازِنَ اللَّیْلِ فِی الْهَوَاءِ وَ خَازِنَ النُّورِ فِی السَّمَاءِ وَ مَانِعَ السَّمَاءِ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلا بِإِذْنِهِ وَ حَابِسَهُمَا أَنْ تَزُولا یَا عَلِیمُ یَا عَظِیمُ یَا غَفُورُ یَا دَائِمُ یَا اللَّهُ یَا وَارِثُ یَا بَاعِثَ مَنْ فِی الْقُبُورِ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاءُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِینا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَانا یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ تُرْضِیَنِی بِمَا قَسَمْتَ لِی وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیْکَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ 

اى قراردهنده تاریکى در فضا،و قراردهنده روشنایى در آسمان،و بازدارنده‏ آسمان از اینکه بر زمین افتد،مگر به اجازه او،و نگاه دارنده آسمان و زمین،از اینکه از جاى بدر روند،اى دانا،اى بزرگ،اى آمرزنده‏ اى جاودانه،اى خدا،اى وارث،اى برانگیزنده مردگان در قبرها،اى خدا،اى خدا،اى خدا،نامهاى نیکوتر و نمونه‏هاى برتر،و بزرگمنشى،و نعمتها از آن توست،از تو مى‏خواهم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى،و قرار دهى در امشب نامم را از سعادتمندان،و روحم را با شهیدان،و نیکوکارى‏ام را در بلندمرتبه‏ترین درجه بهشت، و گناهانم را آمرزیده،و اینکه ببخشى به من یقینى که قلبم با آن همراه باشد،و ایمانى که شک را از من برطرف سازد،و خشنودى به آنچه‏ که نصیب من کردى،و پاداش نیکو در دنیا و در آخرت به ما عنایت فرما،و ما را از عذاب آتش سوزان حفظ کن، و در این شب ذکر و شکر خویش و رغبت به سوى خود،و بازگشت و توبه را روزى‏ام کن،و به آنچه محمّد و خاندان محمّد(درود خدا بر او و ایشان)را بر آن موفق کردى توفیقم ده.

---

منبع: مفاتیح الجنان

تدبر در قرآن/ یک آیه از جزء بیست و هفتم

 

« آیه ۱۶ سوره مبارکه حدید»

ترجمه:
آیا وقت آن نرسیده که آنان که ایمان آورده اند دل هایشان به ذکر خدا ومعارف حقه ای که نازل کرده نرم و خاشع شود؟ و مانند اهل کتاب که پیش از ایشان می زیستند نباشند، آنها در اثر مهلت زیاد قلبهایشان قاسی و سخت شد و بیشترشان فاسق شدند.
تفسیر(المیزان):
خشوع قلب یعنی تأثیری که قلب انسان در برابر مشاهده عظمت و کبریایی حق به خود می گیرد، در واقع آیه شریفه می خواهند بفرماید: سزاوار است که مؤمنان هرگاه به یاد خدا می افتند و معارف حقه قرآنی را می شنوند، بلا درنگ در برابر عظمت کبریایی خدا متأثر شوند و خشوع بیابند، و ظاهرا لحن آیه توبیخ و عتاب است برای مؤمنینی که دچار قساوت قلب شده اند و یاد خدا و ذکر قرآن دلهایشان را خاشع نمی سازد، به همین دلیل هم می فرماید: آیا وقت آن نرسیده که مؤمنان از یاد حق و قرآن خاشع شوند و مانند اهل کتاب که در اثر طولانی شدن مهلت و زمان عمرشان ، دچار قساوت قلب گردیدند و خشوع را از دست دادند و بیشترشان از روش بندگی خارج شدند، نباشند. و این آیه تذکر مشفقانه و عتابی دوستانه از ناحیه خداوند ودود است ، تا دل های مؤمنان متأثر شود و از مقام پروردگارشان خوف بیابند و او را بپرستند و معصیت او نکنند.

پوستر | دعای روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان

جهت دریافت سایز اصلی بر روی عکس کلیک کنید

27 رمضان، شب قدر؟

ذکر مطالبی راجع به این سئوال ضروری به نظر می نماید:

الف: جای هیچ تردیدی نیست که شب قدر در سال بیش از یک شب نمی باشد و آن همان شب نزول قرآن صامت است و نیز همان شبی است که فرشتگان به اذن خداوند بر حجت و ولی خدا در هر عصری برای ابلاغ مقدرات و... نازل می شوند و او را از تفسیر و تفصیل و جزئیات امور تا سال بعد با خبر می نمایند و این مدعا که شب قدر بیش از یک شب نیست از قرآن کریم نیز استفاده می شود زیرا:

در مورد شب قدر تعبیر به «لیلة القدر» کرده است یعنی شب قدر و تعبیر به لیالی قدر (شبهای قدر) ننموده است. روایات رسیده از معصومین ـ علیهم السلام ـ نیز در این زمینه فراوان است که در مجامع روائی توسط علماء دین جمع آوری و ضبط شده است.

عبدالله بن عباس از امام علی ـ علیه السلام ـ روایت نموده است که حضرت فرمود: « درهر سال یک بار شب قدر است و در این شب، امور، حوادث و جریانات یکسال تقدیر می گردد و بعد از رسول خدا این امور با ولاة می باشد (نزول ملائکه و مقدرات بر امامان است) ابن عباس می گوید عرض کردم حکام و والیان دین بعد از رسول خدا کیانند؟ فرمود: «من و یازده نفر از صلب من که همگان ائمه و محدث می باشند».¹

آری این فرموده مولای متقیان مویّد به تأیید قرآن کریم است که در سوره قدر می فرماید: «تنزّل الملائکة...» و این تعبیر دلالت بر استمرار شب قدر، استمرار نزول فرشتگان در آن شب و نیز بر مسأله امامت و استمرار آن، دارد یعنی تا زمین و آسمان و عالم هست شب قدر و نزول فرشتگان در آن هست که برای ابلاغ تقدیر هر امری بر حجت خدا نازل شده و اسرار شب قدر را بر او عرضه می کنند از همین جا به این نکته نیز پی می بریم که اهمیت شب قدر علاوه بر نزول قرآن و فرشتگان، بخاطر مسأله امامت نیز هست زیرا تا امام و حجت خدا نباشد ابلاغ مقدرات امور معنی نخواهد داشت و لذاست که در روایات ما آمده است که: «با سوره انا انزلناه با دشمنان ما مخاصمه کنید».²

ب: این مطلب نیز قطعی است که شب قدر درماه مبارک رمضان است زیرا قرآن کریم در یکجا می فرماید: «ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است. بقره / 185».

و در جای دیگر می فرماید: «ما قرآن را در شب مبارکی نازل کردیم. دخان / 3».

و درجای دیگر می فرماید: «ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم. قدر / 1».

از مجموع این آیات استفاده می شود که لیله مبارکه همان شب قدر است و شب قدر در ماه مبارک رمضان است امّا اینکه کدامیک از شب های ماه رمضان است و چرا مخفی است؟ از قرآن کریم چیزی در این زمینه استفاده نمی شود.

راجع به مشخص نبودن شب قدر گفته می شود علت آن این است که مردم به همه شب های ماه رمضان و عبادات و توبه و دعا و... اهمیت بدهند و در هیچ شبی از شب های آن کاهلی نکنند و با معصیت و گناه نسبت به شب قدر بی احترامی ننمایند روی این جهت خداوند شب قدر را پنهان کرده است همان گونه که رضای خود را در میان طاعات پنهان نموده است تا مردم به همه طاعات روی آورند و غضبش را در میان معاصی پنهان کرده تا از همه آنها بپرهیزند، دوستانش را در میان مردم مخفی کرده تا مردم همه را احترام کنند و به احدی بی حرمتی روا ندارند و به کسی با دید بد ننگرند و حقیر نشمارند، اجابت را در میان دعاها پنهان کرده است تا به همه دعاها روی آورند، اسم اعظم را در میان اسمائش مخفی ساخته تا همه را بزرگ دارند و نیز وقت مرگ را مخفی ساخته تا انسان ها در همه حال آماده باشند.3

بر این اساس شب قدر نیز از جمله اموری است که بخاطر عظمت و احترامش خدا آن را پنهان داشته و در قرآن آن را مشخص ننموده است. چون شب قدر از همه مستور شد* لا جرم از پای تا سر نور شد.

ج: امّا روایات نسبت به تعیین شب قدر و اینکه کدامیک از شبهای ماه مبارک رمضان است مختلف و متعدد است:

روایات از طریق اهل سنّت به طور عجیبی در تعیین شب قدر اختلاف دارد برخی روایات می گوید شب قدر یک شب نامعلوم در میان شبهای سال است، برخی می گوید از ماه رمضان و شعبان خارج نیست.

و بعضی دیگر آن را شب اول ماه رمضان، شب هفدهم، شب بیست ویکم و شب بیست و سوم می داند لکن معروف بین اهل سنت آن است که شب قدر شب بیست و هفتم ماه رمضان است.⁴

به امام حسن مجتبی ـ علیه السلام ـ گفته شد شب قدر را معین کند حضرت فرمود: «از شب بیست سوم تا بیست و هفتم (در این پنج شب) آن را جستجو باید کرد.» راوی این روایت معاویه بن ابی سفیان است.⁵

امّا روایات رسیده از طریق اهل بیت ـ علیهم السلام ـ نیز مختلف است: برخی از روایات می گوید شب قدر یکی از سه شب 19 و 21 و 23 ماه مبارک رمضان است. امام صادق ـ علیه السلام ـ به حسان فرموده است «شب قدر را در یکی از این سه شب از شب های ماه رمضان جستجو کن».⁶

برخی دیگر از روایات می گوید شب قدر یکی از دو شب 21 و 23 می باشد. امام صادق ـ علیه السلام ـ به حسان بن مهران فرموده است: «شب قدر را در 21 و 23 جستجو کن».⁷

و نیز ابو بصیر می گوید به امام صادق ـ علیه السلام ـ عرض کردم فدایت شوم آن شبی که امیدها را عرضه و خواستنی ها را در آن می خواهند کدام است؟ فرمود: «آنها را در شب 21 و 23 ماه رمضان عرضه می کنند» ابو بصیر می گوید عرض کردم پس اگر احیای هر دو شب برایم میسر نشد؟ فرمود : «چه سهل است احیای دو شب در برابر آنچه تو می طلبی».⁸

امّا مشهور بین علماء شیعه آن است که شب قدر همان شب 23 ماه رمضان است و روایات زیادی بر این مطلب دلالت دارد که به عنوان نمونه به برخی از آنها اشاره می شود:

امام صادق ـ علیه السلام ـ فرموده است: «در هر شب ماه رمضان سوره انا انزلنا را هزار مرتبه بخوان و شب بیست و سوم، دل را محکم و گوش باز کن و عجائب بشنو از آنچه بینی» به امام محمد باقر گفتند چگونه بدانم که شب قدر در هر سال هست؟ فرمود: «از اول ماه رمضان هر شب صدبار سوره دخان را بخوان و شب 23 آنچه از آن پرسیدی به چشم خود ببین و باور کن».⁹

زراره از یکی از دو امام صادق و امام محمد باقر ـ علیه السلام ـ روایت نموده است که «شب 23 همان شب جهنی» است و حدیث جهنی (انصاری، عبدالله) این است که به رسول الله عرضه داشت یا رسول الله منزل من از مدینه دور است دستورم بده برای درک شب قدر شب معینی وارد مدینه شوم پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمود: شب 23 داخل شو».¹⁰

این روایت در منابع اهل سنت نیز آمده است.¹¹

با توجه به این روایات صادره از مقام عصمت و نیز رأی مشهور بین علما شیعه به این نتیجه می رسیم که شب قدر منحصر است در بین شب های 19 و 21 و 23 ماه رمضان و احتمال قوی همان شب 23 است امّا دعای روز بیست و هفتم ماه رمضان با قطع نظر از سند آن هرگز دلالت ندارد که شب 27 ماه رمضان شب قدر باشد زیرا در آن چنین آمده است: «اللّهم ارزقنی فیه فضل لیله القدر» خدایا روزی کن مرا در آن فضیلت شب قدر را؛ آنچه خواسته شده است این است که ثواب شب قدر به دعا کننده عطا شود نه اینکه شب بیست و هفتم شب قدر است.

---

پی نوشت:
1. کلینی، محمد بن یعقوب،اصول کافی، بی جا، اسوه، سوم، 1375ش، ج2، ص260.
2. همان،ج2، ص266، و تفسیر برهان، ج4، ص488، و الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج6، ص371.
3. ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1374ش، ج27، ص190؛ جوادی آملی،عبدالله، قرآن در قرآن، قم، نشر اسراء، چاپ سوم، 1381ش، ص78.
4. ر.ک: سیوطی، جلال الدین، الدرالمنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه مرعشی نجفی، 1404ق، ج6، ص372.
5. حسن بن علی تحف العقول، ترجمه جنتی، موسسه امیر کبیر، بی تا.
6. طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، (ترجمه موسوی همدانی)، دفتر انتشارات اسلامی، بی تا، ج18، ص565.
7. شیخ صدوق، محمد بن بابویه، خصال، ترجمه جعفری، نسیم کوثر، بی تا، ج2، ص291.
8. شیخ صدوق، محمد بن بابویه، من لایحضره الفقیه، ترجمه غفاری، نشر صدوق، بی تا، ج2، ص505.
9. شیخ صدوق، محمد بن بابویه، امالی شیخ صدوق، ترجمه کمره ای، اسلامیه بی تا، ص317؛ اصول کافی، ج2، ص278.
10. المیزان، ج20، ص566، و مجمع البیان، ج10، ص519.
11. سیوطی، الدرالمنثور، ج6، ص373.

توصیه‌های امام رضا علیه السلام برای روزهای آخر ماه مبارک رمضان

ماه مبارک رمضان در نگاه امام رضا علیه السلام به میدان مسابقه ای برای پیروی از خدا و گام برداشتن به سوی بهشت برای بندگان خدا تشبیه شده است مسابقه ای که تا آخر ماه مبارک رمضان ادامه دارد.

در روایات اسلامی رمضان ماهی که ابتدایش رحمت و میانه اش مغفرت و پایانش آزادی از آتش جهنم است معرفی شده و تصریح گردیده است که درهای آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده می شوند و تا آخرین شب بسته نمی شوند؛ ماهی که خداوند در آن حسنات را می افزاید و گناهان را پاک می کند. ^(۱)

یکی از بافضیلت ترین ایام و لیالی ، دهه آخر ماه مبارک رمضان است . طبق روایات رسیده از اهل بیت علیه السلام پیامبر اکرم صل الله علیه وآله وسلم این دهه را به اعتکاف گذرانده و به عبادت و شب زنده داری مشغول بودند. امام رضا علیه السلام هم می فرماید: کانَ أَبى علیه ‏السلام یَزیدُ فى الْعَشْرِ الأَواخِرِ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ فى کُّلِ لَیْلَةٍ عِشْرینَ رَکْعَةً؛ پدرم در دهه آخر ماه رمضان در هر شب بیست رکعت به نمازهاى مستحبّى شبهاى ماه رمضان مى‏افزود.

همچنین امام رضا علیه السلام می فرماید: کانَ أمیرُ المؤمنینَ علیه السلام لایَنامُ ثلاثَ لیالٍ : لَیلةَ ثلاثٍ وعِشرِینَ مِن شَهرِ رَمَضانَ ، ولَیلةَ الفِطرِ ، ولَیلةَ النِّصفِ مِن شَعبانَ ، وفیها تُقسَمُ الأرزاقُ والآجالُ وما یَکونُ فی السَّنَةِ؛ امیر المؤمنین علیه السلام سه شب را نمى‏خوابید : شب بیست و سوم ماه رمضان ، شب عید فطر و شب نیمه ماه شعبان ؛ در این شبها ، روزیها تقسیم و مدّت عمر و هر آنچه در آن سال رخ خواهد داد ،تعیین مى‏شود .^(۲)

یکی از اعمال مهمی که در طول ماه مبارک رمضان مورد تأکید قرار گرفته، افطارى دادن به روزه داران است. در این زمینه روایتی در عیون اخبار الرضا علیه السلام نقل شده که اهمیت این موضوع را می رساند. طبق این روایت پیامبر اکرم صل الله علیه وآله وسلم در خطبه معروف شعبانیه مى ‏فرماید: «مردم بیدار باشید! کسى که از شما به روزه‏ دار مؤمن در این ماه افطارى دهد،پاداش آزاد نمودن یک برده و بخشش گناهان گذشته را همراه دارد. عرض شد: اى رسول خدا! ما توان افطارى دادن نداریم.حضرت فرمود: بترسید از آتش! ولو با دادن نصف دانه خرما و از آتش بپرهیزید! گر چه با دادن شربت آب باشد.»^(۳)

امام رضا علیه السلام در روز عید فطر از محلی عبور می کردند که عده ای مشغول خنده و سرگرمی بودند. امام علیه السلام در بیانی زیبا رمضان را به میدان مسابقه ای برای بندگان خدا تشبیه کرده به اصحاب خود فرمود: همانا خداوند صاحب عزت و جلال، ماه رمضان را میدان مسابقه ای برای بندگانش آفرید تا در این ماه با پیروی از خداوند به سوی بهشت پیشی گیرند. پس گروهی پیشی گرفتند و به پیروزی دست یافتند و کسانی دیگر باز ماندند و محروم گشتند. شگفتا (و شگفتا) از کسی که سرگرم خنده و بازی است (آن هم) در روزی که نیکوکاران ثواب و اجر می برند و کوتاهی کنندگان محروم می شوند. به خدا قسمت اگر پرده و حجاب ها کنار رود، هر آینه نیکوکار به کردار نیک خود و گناهکار به گناهش مشغول می شود. ^(۴)

امام رضا علیه ‏السلام همچنین عید فطر را روز تضرع و دعا به درگاه خداوند دانسته می فرماید: إنَّما جُعِلَ یَومُ الفِطرِ العِیدَ لِیَکونَ لِلمُسلِمینَ مُجتَمَعا یَجتَمِعُونَ فیهِ و یَبرُزونَ لِلّهِ فَیُمَجِّدُونَهُ عَلى ما مَنَّ عَلَیهِم ؛ بدان جهت روز عید فطر عید قرار داده شده است تا در آن روز مسلمانان جمع شوند و به خاطر خدای بزرگ به صحنه آیند و خدا را در برابر نعمتهایش به شکوه و بزرگی یاد کنند تا هم روز عید باشد و هم روز اجتماع، هم روز بالندگی باشد و هم روز زکات دادن، هم روز رغبت و توجه به نعمتهای الهی بادشد، هم روز تضرع و دعا به درگاه خدا. ^(۵)

امام رضا علیه السلام همچنین فرا رسیدن عید فطر پس از یک ماه بندگی را هدیه ای به خداوند برشمرده می فرماید: در روز قیامت، چهار روز را به پیشگاه خداوند هدیه می‌برند، گویی که عروس را به خانه بخت می‌برند، پرسیدند: این چهار روز چه روزهایی است؟ حضرت رضا علیه السلام فرمود: روز عید قربان و عید فطر و روز جمعه و عید غدیر. ^(۶)

و در مورد علت تکبیرهاى زیاد در روز عید فطر مى‏فرماید: تکبیر، تعظیم و بزرگداشت‏ خداوند متعال است و نوعى تشکر از هدایت‏ها و نعمت‏هاى پروردگار جهانیان مى‏باشد .^(۷)

---

پی نوشت:

۱. بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۰۴۳، ح ۵

۲. بحارالانوار : ۹۷ / ۸۸ ۱۵

۳. عیون اخبار الرضا علیه‏السلام ، ج ۱، ص ۲۳۰.

۴. الکافی، ج ۴، ص ۱۸۱

۵. من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ۵۲۲

۶. اقبال الاعمال، ۴۶۴

۷. عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج‏۱، ص‏۱۲۲