موج وبلاگی آهنگِ بندگی

موج وبلاگی آهنگِ بندگی
موج وبلاگی آهنگِ بندگی
موج وبلاگی آهنگِ بندگی
طبقه بندی موضوعی

۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «فلسفه روزه» ثبت شده است


خطبه فدکیه یادگار ارزشمند و پر از درس و حکمت حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا سلام الله علیها دربردارنده معارف والای الهی و دینی است.

حضرت فاطمه سلام الله علیها در این خطبه غراء و زیبا ابتدا کلام خود را با حمد و سپاس خدائی که به ستایش و فضل و عزت و رفعت از همه کس سزاوار‌تر است آغاز می‌کنند و در ادامه به مساله بعثت رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم پدر بزرگوارشان می‌پردازند.

ایشان در بیان حمد و ثنای نعمت‌های الهی می‌فرمایند: "حمد خدای را بر آنچه نعمت بخشیده و شکر او را در آنچه الهام نموده و ثنا و شکر بر او، بر آنچه پیشاپیش داده. از عموم نعمت‌هائی که خلق فرموده، نعمت‌های فراوانی که به انسان‌ها اعطا فرموده و تمام منت‌ها و نعمت‌هائی که پیاپی فرو فرستاده است.

فلسفه روزه، نماز، زکات، عدل و...

حضرت فاطمه سلام الله علیها در بخش دیگری از خطبه فدکیه در بیان فلسفه برخی احکام الهی فرمودند: " پس خدای تعالی ایمان را برای تطهیر شما از شرک قرار داد و نماز را برای پاک کردن شما از تکبر، زکات را برای پاک کردن جان و روزافزونی رزقتان، روزه را برای تثبیت اخلاص، حج را برای استحکام بخشیدن دین و عدل عمومی را برای تنظیم قلب‌ها و اطاعت ما را برای نظم یافتن ملت و امامت را برای در امان ماندن از تفرقه و جهاد را برای عزت اسلام و صبر را برای کمک در استحقاق مزد و امر به معروف را برای مصلحت عامه. نیکی کردن به پدر و مادر را سنگر و سپر حفظ از خشم و صله رحم را وسیله ازدیاد عدد و قصاص را وسیله حفظ خون‌ها و وفای به نذر را برای در معرض مغفرت قرار گرفتن".

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ تیر ۹۲ ، ۲۱:۴۷

رمضان در لغت به معنای شدّت حرارت، و حرارت سنگ، بر اثر شدّت حرارت خورشید آمده است. نیز گفته شده است که از «حرّ» گرفته شده که به معنای برگشت از بادیه به شهر می باشد. امّا در اصطلاح، رمضان نام ماه نهم از ماه هاى عربى و ماه روزه اسلامى و ماه نزول قرآن است. امام سجاد علیه السلام در توصیف ماه مبارک رمضان می فرماید: سپاس خداى را که از جمله آن راه های هدایت، ماه خود، ماه رمضان را قرار داد، ماه روزه، ماه اسلام، ماه طهارت، ماه آزمایش، ماه قیام، ماهى که قرآن را در آن نازل کرد، براى هدایت مردم ... و مشخص شدن حق از باطل.
بنابراین، می توان گفت ماه مبارک رمضان، ماه طهارت و ماه تخلق به اخلاق الاهی است، و حقیقت و باطن آن عبارت است از رسیدن به لقای خداوند، آزادی از خود؛ آزادی از خود حیوانی، و تولد خود الاهی.


رمضان به معانی ذیل آمده است:
1. رمضان مشتق از «رَمَض» به معنای شدّت حرارت، و حرارت سنگ، بر اثر شدّت حرارت خورشید آمده است.(1) همچنین گفته شده که از «حرّ» گرفته شده که به معنای برگشت از بادیه به شهر می‌باشد.(2) بنابر این وقتی گفته می‌شود، ارْتِمَاضاً [رمض‏] من الحزن؛ یعنی باطن آن مرد از غم و اندوه سوخت، یا وقتی گفته می شود، ارْتِمَاضاً [رمض‏] لِفُلان؛ یعنی براى فلانى اندوهگین شد، و همچنین وقتی گفته می شود، ارْتِمَاضاً [رمضتْ کبدُهُ؛ یعنی کبد او تباه شد؛ مثل این که گونه‏اى بیمارى آن را مى‏سوزاند.(3)
2. «رمضان» از «رمیض»، به معناى ابر و باران در پایان‏ چلّه‌ی تابستان و ابتداى فصل پاییز است که گرماى تابستان را دور می‌کند. به این دلیل این ماه را «رمضان» گفته‌اند که بدن‌هاى آدمیان را از گناهان می‌شوید.(4)
3. «رمضان» بر گرفته از «رمضت النصل ارمضه رمضاً» است؛ به این معنا که نیزه را میان دو سنگ می‌گذاشتند و بر آن می‌کوفتند تا نازک شود.(5) به این تعبیر، رمضان؛ یعنى، انسان خود را یان طاعت الهى قرار می‌دهد تا نفس او نرم و آماده‌ی بندگى شود.
4. معناى «رمضان» در روایات؛ در بسیارى از احادیث اهل بیت‏(علیهم السلام از گفتن کلمه‌ی «رمضان» به تنهایى نهى شده و سفارش شده است که آن‌را «ماه رمضان» نام گذارند؛ زیرا «رمضان» یکى ازاسماى الهى است.(6) از امام علی علیه السلام نقل شده است: «نگویید رمضان، بلکه بگویید ماه رمضان و احترام آن را رعایت کنید».(7)
امّا در اصطلاح، رمضان نام ماه نهم از ماه‌هاى عربى و ماه روزه اسلامى است و آن ماه نزول قرآن است: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ ...»(8).(9)

حقیقت و باطن ماه مبارک رمضان
هر آنچه که در عالم هستی وجود دارد، حقیقت و باطنی دارد؛ زیرا دنیا تنزّل یافته‌ی عوالم بالا است، هرچه در عالم دنیا است نمونه‌ای است از آنچه در عالم معنا است. احکام و قوانین الهی هم که در دنیا به صورت دین و دستورات عبادی ظهور کردند، اسرار و باطنی دارند. اشیا، زمان‌ها و مکان‌ها نیز دارای حقیقت و باطن می‌باشند. یکی از آن زمان ها، ماه مبارک رمضان است. در فرهنگ اسلامی ماه رمضان یکی از مهم ترین و محترم ترین ماه های سال است؛ ماهی که نزد مسلمانان به ماه عبادت و طهارت معروف بوده و آن را به تعبیر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ماه خدا می نامند.(10)
امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه در استقبال از ماه مبارک رمضان با بیانی شیوا و رسا از ماه رمضان سخن گفته و حقیقت آن را روشن ساخته است. ما در این مقال تنها گوشه ایی از آن را بیان می کنیم. امام در این دعا، ابتدا خداوند متعال را جهت هدایت شدن به دین الاهی و بهره‌مندی از نعمت بندگی و عبادت، شکرگذاری می کند، سپس می فرماید: «سپاس خداى را که از جمله آن راه های هدایت، ماه خود، ماه رمضان را قرار داد: ماه روزه، ماه اسلام، ماه طهارت، ماه آزمایش، ماه قیام، ماهى که قرآن را در آن نازل کرد، براى هدایت مردم، و بودن نشانه‏هایى روشن از هدایت و مشخص شدن حق از باطل، و بدین جهت برترى آن ماه را بر سایر ماه ها بر پایه احترامات فراوان، و فضیلت‏هاى آشکار روشن نمود».(11)
توصیف ماه رمضان با عباراتی؛ نظیر ماه اسلام، ماه نزول قرآن، حاکی از آن است که در نظر امام سجاد علیه السلام و در مکتب اهل بیت علیهم السلام  ماه مبارک رمضان، عرصه برای تجلی حقیقت اسلام؛ یعنی تسلیم محض در برابر خداوند متعال است. این عرصه، مجالی است تا بندگان خدا به امر و رضای او، حتی از نیازهای طبیعی و حلال خود چشم‌پوشی کنند و سر تسلیم بر بندگی شکوه مند خالق بی همتای خویش فرود آورند. این تمرین یک ماهه در کفّ نفس و خودداری از درخواست نفسانی، تمرینی مفید و نیکو است برای تقویت اراده و خویشتن داری در باقی سال؛ چون انسانی که یک ماه به دستور الاهی در مقابل خواست حلال نفس خویش مقاومت کرده و فقط به خاطر رضای خداوند از نیازهای طبیعی خود مانند خوردن و آشامیدن اجتناب نموده است، این قدرت را خواهد داشت تا در یازده ماه دیگر سال در مقابل وساوس شیطانی و درخواست های نفسانی نفس اماره خویش مقاومت نموده و اهل تقوا و رستگاری شود.
ماه مبارک رمضان، ماه طهارت است. ماهی که بنده وجود خود را از تمایلات مادی و حیوانی زدوده و با روزه ضمن تطهیر جسم، به تطهیر جان نیز می پردازد تا روحش در عالم پاکی و  رشد و تعالی، از انوار هدایت بخش خدای متعال بهره مند شود.
پس می توان گفت حقیقت ماه رمضان عبارت است از: آزادی از خود؛ آزادی از خود حیوانی، و تولد خود الاهی. ماه مبارک رمضان، ماه تخلق به اخلاق الاهی است و حقیقت و باطن آن عبارت است از: رسیدن به لقای خداوند. در حدیثی آمده است که خداوند سبحان فرمود: «الصَّوْمُ لِی وَ أَنَا أَجْزِی بِه‏»؛(12) روزه مال من است و من خود به آن جزا می دهم. بعضی کلمه «اجزی» در این روایت را به صیغه مجهول «اُجزَی» خوانده اند؛ یعنی روزه برای من است و من پاداش آن هستم. حیف است که انسان به خودش و به غیر خدا و به هر آنچه که متغیر است، دل ببندد؛ زیرا هرچه غیر خدا است، در معرض زوال و تغییر است و نمی تواند جزای انسان باشد؛ جزای روزه دار، لقای حق است.(13)

منابع:
1_( ابن منظور، محمد بن مکرم‏، لسان العرب، ج ‏7، ص 160، چاپ سوم‏، دار صادر، بیروت، 1414ق)
2_( همان.)
3_(مهیار، رضا، فرهنگ أبجدی عربی - فارسی، ص 41، بی تا، بی جا.)
4_( لسان العرب، ج ‏7، ص 161.)
5_(همان، ص 162.)
6_(طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق: حسینی‏، سید احمد، ج 2، ص 223، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1375ش.)
7_(کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 69، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.)
8_(بقره، 185.)
9_(قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن، ج ‏3، ص 123، چاپ ششم، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1371ش)
10_( شیخ صدوق، أمالی، ص 93، انتشارات کتابخانه اسلامیه، 1362.)
11_(صحیفه سجادیه کامله، شعرانی،ابوالحسن، دعای 44، ص 267، چاپ ششم، قائم آل محمد، قم، 1386ش.)
12_(شیخ صدوق، من ‏لایحضره ‏الفقیه، ج 2، ص 75، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1413 ق.)
13_(جوادی آملی، عبد الله، حکمت عبادات، ص 33و131- 135و 145- 147، اسراء، قم، چاپ اول، 1378ش.)
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۶ تیر ۹۲ ، ۰۹:۲۲

فلسفه روزه در اسلام چیست؟


همانطور که مى دانید انسان علاوه بر جنبه مادى و جسمى، داراى جنبه معنوى و روحى هم هست و هر یک از آنها در رسیدن به کمال مطلوب خود، برنامه هاى خاصى احتیاج دارند، یکى از برنامه ها جنبه معنوى تقوا و پرهیزگارى است به این معنا که اگر انسان بخواهد خودش را از جنبه معنوى ارتقاء دهد و به عالم طهارت و رفعت متصل کند، اولین چیزى که باید بدان ملتزم بشود جلوگیرى از افسار گسیختگى خود است. او نباید خود را سرگرم لذت هاى جسمى و شهوات بدنى کند، باید خود را بزرگتر از آن بداند که زندگى مادّى را هدف بپندارد.

بهترین، نزدیک ترین، مؤثرترین و عمومى ترین راهى که افراد را در این امر(تقوا) مى تواند کمک کند، روزه است که با پرهیز از خوردن، آشامیدن و شهوت جنسى، علاوه بر این که نیروى خویشتن دارى از گناهان در آنان قوت مى گیرد، به تدریج بر اراده خود مسلط مى شوند و در برابر هر گناهى عنان اختیار را از کف نمى دهند.

فلسفه روزه دارى، تکامل جسم و جان است، چرا که گفته اند: عقل سالم در بدن سالم است. یکى از دستورات خداوند به انسان ها، روزه دارى است تا در سایه آن، انسان بتواند از هرگونه فساد و بیمارى مصون بماند و با رهانیدن خود از دام هاى شیطان، خود را در مسیر انبیا و ائمه علیهم السلام قرار دهد.

روزه، کلاس کسب تقوا است، تمرینى براى متقى شدن است. کدامین نتیجه و ثمره بهتر از این که انسان با روزه دارى، سعادت دنیا و آخرتش را تضمین کند. در یک حدیث قدسى، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از درگاه خداوند سؤال مى کند: اولین عبادت کدام است؟ خداوند پاسخ مى دهد: روزه. آن گاه رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم مى پرسد: پروردگارا، نتیجه و ثمره روزه گرفتن چیست؟ خداوند در پاسخ مى فرماید: نتیجه روزه، رسیدن به آگاهى قلبى و حکمت است و نتیجه حکمت، شناخت خداوند است و نتیجه معرفت و شناخت پروردگار، رسیدن به یقین کامل است; پس هرگاه بنده خدا به یقین رسید، همه وجود و زندگى اش به خدا وابسته مى شود و زندگى اش اگر به سختى و یا به آسانى بگذرد، در او تغییرى ایجاد نمى شود. وقتى که این بنده عاشق خدا در حال مرگ باشد فرشتگان بر بالین او مى ایستند و از آب کوثر و شراب هاى بهشتى او را سیراب مى کنند تا سختى مرگش برطرف شود. سپس به او مژده اى بزرگ مى دهند و مى گویند: خوشا به حالت چه جایگاه نیکو و مقام عظیمى دارى! اینک به یک چشم بر هم زدن به دربار الهى پرواز مى کند و به مقام لقاءالله رسیده و بین او و خداوند بلند مرتبه هیچ پرده و حجابى باقى نمى ماند.

مبدأ هستى و آفریدگار زمین و زمان، خداوند متعال است، اما در فرهنگ توحیدى، بعضى مکان ها و زمان ها ارزشى ویژه دارند. ماه رمضان که شهر اللّه (ماه خدا) نامیده مى شود، ویژگى ها و خصوصیات بى نظیرى دارد که هیچ کدام از زمان ها آن خصوصیات را ندارد; شب ها، روزها، ساعات و لحظات ماه خدا برتر از همه زمان ها است. چنان که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مى فرماید:

(هان اى مردم، بیدار باشید که ماه خدا با کوله بارى از نعمت ها و رحمت ها و مغفرت هاى الهى به سوى شما روى آورده است. رمضان ماهى است که در نزد خداوند از همه ماه ها برتر و بالاتر است. روزهاى آن با فضیلت ترین روزها و شب هایش بالاترین شب ها است. ساعت هاى این ماه، بهترین ساعات و لحظات است. رمضان ماهى است که همگى شما به میهمانى خداوند دعوت شده اید و این نعمت بزرگ خداوند است که شما را در این ماه قرار داد.) 

از کلمات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مى توان بعضى از علل برترى این ماه مبارک را دریافت. همه نعمت هاى خدا ارزش مندند، اما نعمت هدایت بالاترین نعمت ها است و این هدیه اى است که خداوند در این ماه به مؤمنان تقدیم کرده است. کدام نعمت بالاتر از این که آدمى در کنار سفره گسترده خداوند حضور یابد و روح پژمرده خود را با آب حیات معنوى جان ببخشد. کدام نعمت بالاتر از این که انسان از اسارت دنیا و مادیات رها گردد و بر قله آزادى سرود حق سردهد. کدام نعمت بالاتر از این که انسان زندگى حیوانى و هوس هاى شیطانى خویش را به فراموشى سپرده و راه را براى رشد و تکامل معنوى خویش هموار سازد و بالاخره کدام نعمت بالاتر از این که آدمى تکامل به سوى خدا را دریابد و یقین کند که ارزش او بسیار والاتر و بالاتر از آن است که فقط از نظر مادى خود را بى نیاز کند و همه چیزش در مسائل و نعم دنیوى خلاصه شود.

اسلام، تن پرورى به معناى نفس پرورى و شهوت پرستى را شدیداً محکوم کرده است، اما پرورش بدن به معناى مراقبت و حفظ سلامت و بهداشت را از واجبات شمرده است و هر نوع عملى را که براى بدن زیان بخش باشد حرام شمرده است. اسلام آن جا که یک امر واجب مانند (روزه) احیاناً براى بدن مضرّ تشخیص داده شود، آن را ساقط مى کند و حتى آن را حرام مى داند.

آداب و سنن بسیارى در اسلام به خاطر بهداشت و سلامت بدن وضع شده است. ممکن است افرادى میان (پرورش بدن) که یک امر بهداشتى است و (تن پرورى) به معناى نفس پرورى که امرى اخلاقى است، فرق نگذارند و خیال کنند اسلام که با تن پرورى مخالف است یعنى با بهداشت بدن مخالف است. پس لاقیدى ولاابالى گرى در حفظ سلامت و کارهایى که مضر به بهداشت و سلامت بدن است، از نظر اسلام کار نادرستى است. همان گونه که نفس پرورى و شهوت رانى، ضد روح پرورى است و موجب بیمارى روح و روان مى گردد، به همان سان نیز ضد بهداشت و پرورش صحیح جسم هست و منجر به بیمارى جسمى مى گردد.

قرآن کریم وقتی حکم روزه را بیان می‌کند در ذیل آن با جمله‌ای کوتاه به فلسفه روزه اشاره کرده، می‌فرماید: لعلّکم تتقون(1) این جمله که ذیل جمله «کتب علیکم الصیّام کما کتب علی الّذین من قبلکم» آمده بیان‌گر این است که روزه روح تقوی و پرهیزگاری را در انسان زنده می‌کند، از شدت غرایز می ‌کاهد، روح را تلطیف و صفا می ‌بخشد و نورانیت ایجاد می‌کند، عزم و اراده انسان را قوی و در انسان قدرت تصمیم‌ گیری ایجاد می ‌کند و راه را برای سیر و سلوک بسوی خدای متعال هموار می ‌سازد و در ابعاد مختلف بر کامل شدن انسان کمک می ‌کند. بطور کلّی فلسفه روزه را در ابعاد گوناگون می توان به چهار دسته تقسیم کرد:


1. بُعد عرفانی:

روزه مایه تقرب به خداوند متعال است، زیرا روزه‌ شهوت نفس را می ‌کوبد و آدمی را بیاد روز قیامت انداخته و عطش و گرسنگی آن روز را یادآوری می ‌کند و انسان را از کسالت‌ها و مفاسد که از محکم ترین ریسمانهای شیطان است، می ‌رهاند.

دلیل این مطلب روایتی است که از امام صادق علیه‌ السّلام نقل شده است که شیطان آمد نزد یحیای پیغمبر علیه ‌السّلام، حضرت یحیی علیه ‌السّلام فرمودند این‌ها که به خود آویخته ای چیست؟ شیطان گفت: شهواتی است که به وسیله آن‌ ها فرزندان آدم را دچار می کنم حضرت فرمود: آیا برای من هم در آن چیزی هست؟ شیطان گفت هرگاه شکم خود را سیر کردی از خوراک، پس تو را باز می ‌دارم از نماز و یاد خدا، حضرت یحیی علیه ‌السّلام قسم یاد کرد که شکم خود را هرگز از طعام پر نخواهم کرد.(2) 

بدون شک از مجرّب ‌ترین وسایل جهت تعدیل شهوت، گرسنگی کشیدن است.

و شایان ذکر است که احادیث فراوانی در کتب روایی ما وجود دارد که که روزه و روزه‌ داری را مایه تقرب به خداوند دانسته اند که به طور نمونه به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم:

1. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در ضمن توصیه ‌ای به اسامه بن زید چنین فرموده است: «عَلَیْکَ بالصوم فَاِنَّهُ قُربُه اِلَی الله. بر تو باد روزه‌ داری زیرا که روزه موجب تقرّب به خدا می ‌شود.»(3) 

2. خداوند متعال در حدیث قدسی می ‌فرماید: «الصَّومُ لیِ و اَنا اُجْزی بِهِ. روزه برای من است و من خودم پاداش او هستم، یعنی تقرب به من بهترین پاداش اوست.» 

3. خداوند متعال به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در شب معراج می فرماید: ای احمد آیا می ‌دانی کدام وقت بنده به من نزدیک می ‌شود؟ حضرت فرمود: نه ای پروردگار من. خداوند فرمود: «. موقعی که گرسنه و یا در سجده باشد.(4)


2. بُعد اخلاقی و تربیتی:

علم اخلاق برای تزکیه روح انسان وضع شده با آموختن و به کار بستن آن می ‌توان روح سرکش انسانی را از چنگال رذائل اخلاقی نجات داد و آماده درک انوار معنوی شد. اگر انسان بخواهد سیر و سلوکی داشته باشد و به مراحل بالای کمال و معنویت برسد تزکیه و تخلیه از مهم‌ ترین مراحل است و یکی از فوائد مهم روزه مسئله تزکیه روح و تخلیه روان است. چون روزه تنها امساک و پرهیز از خوردن و آشامیدن نیست (چنان‌ چه در حدیث شریف می‌خوانیم «رُبَّ صائم لیس له من صیامه اِلا الجوع و العطش»(5) چه بسیار روزه دارانی که فقط گرسنگی و تشنگی می ‌کشند) بلکه روزه حقیقی آن است که چشم و گوش و زبان انسان همه روزه باشند. یعنی از ارتکاب گناهان چه کبیره و چه صغیره، اجتناب نماید و از دستورات دینی بطور کامل پیروی نماید، زیرا عمل به دستورات الهی و ترک نواهی موجب تصفیه باطن و تزکیه روح از آلودگی ها و وارستگی‌ از رذائل اخلاقی می ‌شود.

امام رضا علیه السلام در یک پرسش از فلسفه روزه چنین مى‏فرماید: «علة الصوم لعرفان مس الجوع و العطش لیکون العبد ذلیلا مستکینا ماجورا محتسبا صابرا فیکون ذلک دلیلا على شدائد الآخرة، علت روزه از براى فهمیدن الم و درد گرسنگى و تشنگى است، تا بنده ذلیل و متضرع و ماجور و صابر باشد و بفهمد شدائد آخرت را، مع ما فیه من الانکسار له عن الشهوات و اعظاله فى العاجل دلیلا على الآجل لیعلم مبلغ ذلک من اهل الفقر و المسکنة فى الدنیا و الآخرة‏» (10) علاوه بر این که در روزه انکسار شهوات و موعظه هست از براى امر آخرت تا بداند حال اهل فقر و فاقه را در دنیا و عقبى.


3. بُعد اجتماعی:

یکی از فلسفه‌های روزه بعد اجتماعی آن است، پیامبر مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرموده اند: «و هو شهر المواسات» (ماه رمضان، ماه برادری و همدردی است)(6) و امام باقر علیه السّلام می فرمایند: «خداوند روزه را واجب ساخته تا ثروت ‌مندان درد گرسنگی را بفهمند و بر فقراء عطوفت کنند.»(7) 

هشام بن حکم از رئیس مذهب تشیع حضرت جعفر بن محمد علیه السلام مى ‏پرسد از علت و فلسفه روزه، امام مى‏فرماید:

«انما فرض الله الصیام لیستوى به الغنى و القیر و ذلک ان الغنى لم یکن لیجد مس الجوع، فیرحم الفقیر، لان الغنى کلما اراد شیئا قدر علیه، فاراد الله تعالى ان یسوى بین خلقه، و ان یذیق الغنى مس الجوع و الالم لیرق على الضعیف و یرحم الجائع‏» (6)

حضرت صادق علیه السلام: براستى خداوند روزه را واجب کرد، تا به وسیله او بین اغنیاء و فقراء مساوات و برابرى به وجود آید، و این براى آن است که ثروتمندانى که هرگز درد گرسنگى را احساس نکرده‏اند، به فقراء ترحم نمایند، زیرا اغنیاء هرگاه (خوردنى و آشامیدنى را) اراده نمودند (و هوس هر نوع ماکولات و مشروبات کردند) برایشان میسر است، پس خداوند متعال «روزه را واجب نموده‏» که تا بین بندگانش از فقیر و غنى، برابرى به وجود آورد، و اینکه سرمایه داران مسلمان الم جوع و گرسنگى را لمس نمایند، تا بر ضعفاء رقت آوردند، و بر گرسنگان عالم ترحم نمایند، (و این تنها شعار اسلام است، آرى تنها مکتبى که به حال گرسنگان و محرومان مى‏اندیشد اسلام است.)

یکی از مهم‌ ترین منافع روزه همین مطلب است که به انسان هشدار می ‌دهد که مسلمانی تنها نماز و عبادت و زیارت و اصول عبادی اسلام را بجا آوردن نیست، بلکه باید از حال فقیران و مستمندان مطلع باشی و به آنها رسیدگی کنی، زیرا هر اجتماعی که اغنیاء آن به فکر مستمندان باشند، روی فقر و محرومیت را نخواهند دید و این از فوائد روزه به شمار می ‌آید. 


4. بُعد بهداشتی و پزشکی: 

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «صوموا تصحّوا» روزه بگیرید تا سالم و تندرست باشید.(8) پس یکی از آثار و فوائد روزه سلامتی جسم و بعد پزشکی آن می ‌باشد که اهمیت به سزائی دارد، چون بدن انسان در طول سال آزادانه به تغذیه خود می ‌پردازد و معده انسان که آن را مرکز همه دردها دانسته‌اند، در هر زمان که انسان اراده کرده مملو از خوردنی ‌ها و نوشیدنی ‌ها شده است و محدودیت خوردن و آشامیدن در یک ماه (به وسیله گرفتن روزه) بهترین وسیله برای سلامتی جسم و بدن انسان می ‌باشد.

دانشمندی در این رابطه چنین می ‌گوید: «فایدة روزه برای بدن مانند نوعی درمان پزشکی است. پزشکان همه به این نکته رسیده ‌اند که روزه گرفتن روزهای ماه مبارک رمضان، هم چون سی عدد قرص است که هر سال مصرف می ‌شود تا معده تقویت و خون تصفیه و بافت‌های خون ترمیم گردد.»(9) 

در روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم چنین آمده است: «المعدة بیت کل داء و الحمیّه (ای الامساک) رأس کل دواء». یعنی: معده خانة تمامی دردها است و امساک بالاترین داروها.(10) 

و دانشمندی به نام «الکسی سوفورین» بیش از 23 مرض را برشمرده که بوسیله روزه مداوا می ‌شود.(11) 

اخیراً در اروپا و بسیارى کشورهاى دیگر بیمارستان هایى افتتاح شده که از طریق روزه، بسیارى از بیمارى ها و مرض ها را معالجه مى کنند. وقتى ماه رمضان فرا مى رسد برنامه هاى زندگى عوض مى گردد و همین تغییر برنامه، روح انسان را تازه مى کند و به انسان نشاط مى دهد، زیرا روح انسان، تغییر برنامه هاى خوراک و خواب و امثال آن را درک مى کند. این مطلبى است که تجربه و روان شناسى آن را روشن ساخته است. به روزه داران در هنگام افطار نشاطى دست مى دهد که با هیچ نوع نشاط دیگرى برابرى نمى کند، زیرا شخصى که در طول روز، بایستى بعضى از مسائل را رعایت مى کرده (خوردن ـ آشامیدن) هنگام افطار احساس مى کند از این قید و بندها رهایى یافته و همین درک آزادى، یک نوع خرسندى براى انسان به ارمغان مى آورد. در روایت وارد شده است که براى روزه دار، دو خرسندى وجود دارد: یک خرسندى به هنگام افطار و دیگرى موقع دیدار خدا.


آثار روزه: 

روزه، چشمه رحمت الهى را در وادى دل انسان هاى حق طلب جارى مى کند.

روزه، مائده هاى آسمانى را بر سفره دل انسان هاى روزه دار مى چیند.

روزه، در میدان صبر و بردبارى، روح انسان را استوار مى سازد.

روزه، ظلمت خودخواهى و خودمحورى را مبدل به نورانیت تواضع و ایثار مى نماید.

روزه، نجات دهنده گناه کاران پشیمان، از دهانه دوزخ است.

روزه، شوق به خوبى ها و سبقت در حسنات را در وجود انسان مى پروراند.

روزه، زیبا کننده چهره شخصیت انسان در پرتو عبادات است.

روزه، جان انسان را در مسیر نسیم هاى رحمت الهى قرار مى دهد.

روزه، پاک کننده چهره دل، از غبار گناه و لغزش است.

روزه، پلى است که انسان را از رودخانه مسموم هواى نفس عبور داده، به ساحل سعادت مى رساند.

روزه، خانه تکانى دل از گناه و آلودگى است.

روزه، در گوش جان انسان هاى مؤمن، سرود وصل به خدا را سر مى دهد.

روزه، شکوفا کننده نهال ایمان در بوستان جان انسان است.

روزه، تودهنى زدن به شیطان، این دشمن دیرینه هدایت است.

روزه، شهد شیرین حضور در بهشت را در کام دل انسان مخلص فرو مى ریزد.


________________________________________

منابع:

1. بقره: 183.

2. روضاتی، میر سید احمد، فلسفه روزه، قم، انتشارات طباطبائی، 1385 ق، ص 90 ـ 92.

3. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، ج 93، ص 285.

4. قمی، شیخ عباس، سفینة البحار، انتشارات کتابخانه سنائی، ‌ج 1، ص 193.

5. شمس‌الدین، سید مهدی، آداب روزه داری، قم، انتشارات قدس، چاپ اوّل، 1374، صص 10 و 23ـ24.

6. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، بیروت، ج 7، ص 7.

7. همان، ص 223.

8. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، احیاء التراث الاسلامی، ج 96، ص 255.

9. ، آداب روزه داری، ص 20

10. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1375، ج 1، ص 632ـ633.

11. همان.

اندیشه قم

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ تیر ۹۲ ، ۱۳:۰۲

باید سفری دیگر آغاز کرد؛ از ماه شعبان که میقات شهر الله است؛ با نغمه الهی هب لی کمال الانقطاع الیک مناجات زیبا و عارفانه شعبانیه  که گویی دلت را با بال های شکسته تا انتهای عرش بی کران و زیبای خداوند  می برد تا بتوان از آنجا به سرزمین مهمانان خداوند رهسپار شد. اما شرط این سفر، دل شکسته است. شاید فلسفه مناجات شعبانیه همین باشد که تنها دل شکستگان عشق او لایق حضور در مهمانی الهی اش هستند. مگر نشنیدی که حضرت حق فرمود: «انا عند المنکسرة قلوبهم» من در قلب های شکسته جای دارم. آری خداوند بی کران، در قلب مؤمن دل شکسته جای دارد و تو چه میدانی که قلب شکسته وسعتش تا کجاست. قلب های شکسته ی عاشقان و دلسوختگان ولایت که قرن ها از شکستن پهلویی و فرق سری داغ دار و ملول است. باید غسل توبه نمود و از وادی دلشکستگان به سوی طواف خداوند عشق رهسپار شد.

آیا ندای الهی یَـأَ ایُّهَا الَّذِینَ امَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ و مناجات عاشقانه مولای متقیان را در مسجد کوفه نمی شنوید؟ آیا صدای گریه ی یتیمان کوفه در فراغ و دوری پدرشان به گوش نمی رسد؟

ای ماه خوب نمیدانم تو را برای فرصت دوباره ی دیدار مهمانی خدا باید دوست داشت یا رنجور بود به خاطر از دست دادن مولایم! اما آنچه میدانم این است که این ماه فرصت همه دلشکستگان عالم است تا دروازه های رحمت حق را گشوده یابند و با استغفار و توبه بار عظیم گناه را از دوش خود برکنند تا سبک بال به دیدار حضرت دوست نائل آیند.

رسوال خدا صلی الله علیه وآله و سلم درباره ماه رمضان فرمود: «مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و بخشش گناهان نزدیک است؛ ماهی که نزد خدا برترین شبها و ساعتهای آن بهترین ساعتهاست؛ ماهی است که در آن به میهمانی خدا دعوت شده و شما را در این ماه از کسانی قرار داده اند که شایسته کرامت خدا هستند. نفس کشیدن شما در آن تسبیح و خوابیدنتان در آن عبادت و عمل شما در آن مقبول و دعای شما در آن مستحبات است. پس با نیتهایی راست،‌ و دلهایی پاک از خدا بخواهید شما را موفق به روزه آن، و خواندن کتابش نماید. بدبخت کسی است که از آمرزش خدا در این ماه بزرگ محروم شود.»

"از این رو بر آن شدیم تا با چند تن از دوستان فعال در فضای مجازی "موج وبلاگی آهنگ بندگی" را راه اندازی کنیم تا به لطف پروردگار بتوانیم در راستای تکریم ماه مبارک رمضان و تحقیق پیرامون فواید بسیار روزه داری از زوایای گوناگون قدمی برداریم."


برای حمایت از "موج وبلاگی آهنگ بندگی" بنر زیر را در وبلاگ خود قرار دهید:

موج وبلاگی آهنگ بندگی

برای درج بنر در وبلاگ خود از کد زیر استفاده کنید:


<!-- start logo cod off http://ahange-bandegi.blog.ir/ --><p align="center"><p align="center"><a href="http://ahange-bandegi.blog.ir/" target="_blank"><img border="0" src="http://bayanbox.ir/id/513239160391400173?view"  width="200" height="200" alt="موج وبلاگی آهنگ بندگی"></a></p><!--finish logo cod off http://ahange-bandegi.blog.ir/ -->


لطفاً بعد از قرار دادن لوگوی موج وبلاگی در وبلاگ یا وبسایت خود، در قسمت نظرات آدرس وبلاگ یا وبسایت خود را درج نمائید.

حامیان موج وبلاگی آهنگ بندگی:
38) ...
۲۳ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۱۲ تیر ۹۲ ، ۱۲:۲۷