شرح دعای روز بیستم ماه رمضان
خدایا در این روز بر من درهای بهشت را بگشا، و درهای جهنم را بر من ببند، و به تلاوت قرآن توفیقم ده، ای نازل کننده آرامش بر دل های مؤمنان».
در دعای امروز چهار جهت مطرح شده است:
1)بهشت
2)جهنم
3)قرآن
4)آرامش دل
در بین همه ادیان الهی بهشت و جهنم مطرح ومورد اتفاق است؛ یعنی تمام ادیان آسمانی نسبت به اصل مبدأ و معاد مانند همند، و به خدا و روز رستاخیز عقیده دارند، گرچه ادیان پیش از اسلام دستخوش تحریف وتغییراتی شده است، اما بطور کلی این دو مطلب پذیرفته شده است، وهمه می پذیرند که جایگاه انسان های خوب وپرهیزکار بهشت، و پیروان شیطان در جهنم خواهد بود. این مورد اتفاق همه ادیان آسمانی است و اصل قضیه همان است که بیان شد، گرچه در جزئیات ممکن است تفاوتهایی در کار باشد.
در دنیایی که ستمکاران حاکم هستند و ظلم پیشه می کنند، باید فردایی باشد که حق مظلوم بدرستی ستانده شود، در دنیا حتی اگر حکومت خوبی سر کار باشد واز نظام دادرسی خوبی هم برخودار باشد، ولی باز به معنای آن نخواهد بود که حتما وبدرستی حق ستمکشیده ستانده شود، فرض کنید که قاضی عادلی است که زیر بار رشوه نمی رود، ولی او باید بر حسب ظاهر حکم کند، اما اینکه آیا واقع قضیه همین است یا خیر مطلب دیگری است، قاضی که علم غیب ندارد تا بتواند به واقع قضیه آگاه شود، او بر اساس بینه و قسم، اقامه شهود واقرار، قضایا را فیصله می دهد وحکم نهایی خود را صادر می کند، که ممکن است با واقعیت منطبق ویا غیر منطبق باشد.
سرانجام باید جایی و روزی باید باشد تا حکم به واقع داده شود، و حق واقعی ستانده وبه حق دار رسد، باید خدا و قیامتی باشد که نمود آن دادرسی، برخورداری از نعمتهای بهشت، ویا افتادن در آتش جهنم است، واین اقتضای عدل الهی است.
با این پیش درآمد وارد توضیح دعا شویم، در فراز اول دعای امروز می خوانیم:
«اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ الجِنانِ» خدایا در این روز بر من درهای بهشت را بگشا.
آیات و روایات بسیاری درباره بهشت و جهنم وارد شده است که به برخی از آنها اشارتی می شود:
خداوند در سوره بقره آیه 25 می فرماید:« وَ بَشِّرِ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ کُلَّما رُزِقُوا مِنْها مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقاً قالُوا هذَا الَّذی رُزِقْنا مِنْ قَبْلُ وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً وَ لَهُمْ فیها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ هُمْ فیها خالِدُون»
و کسانى را که ایمان آورده و کارهاى نیک و شایسته کردهاند مژده ده که ایشان را بهشتهاست که از زیر آنها جویها روان است، هر گاه میوهاى از آنها روزى آنان شود گویند: این همان است که پیش از این- در دنیا- روزى ما شده بود، (ولی اینها بهتر وبرتر است) و آن میوههاى همانند (در خوبی وزیبایی) به ایشان دهند، و در آنجا همسرانى پاک و پاکیزه دارند، و جاودانه در آن خواهند بود.
همچنین در سوره آل عمران آیه 133 آمده است:« وَ سارِعُوا إِلى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقین»
و بشتابید به سوى آمرزشى از پروردگارتان و بهشتى که پهنای آن آسمانها و زمین است که برای پرهیزگاران آماده شده است.
امام صادق(ع) می فرماید:« از شیعیان ما نیست کسی که چند چیز را انکار کند که از جمله آن بهشت و جهنم است.»
اصل آفرینش انسان بر این است که بهشتی باشد، ودر بهشتی که پیامبان الهی وعده اش را دادند جای گزیند. جهنمی بودن خلاف اصل وسرنوشت شومی است که انسان خود برای خود رقم می زند، امام صادق(ع) به شیعیان خود فرمود: «شما برای بهشت آفریده شدید، وبسوی آن در حرکتید.».
در فراز دوم دعا می خوانیم:« واغْلِقْ عَنّی فیهِ أبوابَ النّیرانِ» و درهای جهنم را بر من ببند.
جهنم نقطه مقابل بهشت است؛ مطالب پیرامون بسیار زیاد است اما اشاره ای مختصر می کنیم.
خداوند در سوره ق آیه 30 می فرماید:« یَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزید»
(به خاطر بیاورید) روزى را که به جهنم مىگوییم: «آیا پر شدهاى؟» و او مىگوید: «آیا افزون بر این هم هست؟!
از خدا کمک بخواهیم این مسیر سرانجام ما نباشد.
جهنم کمین گاه طاغوتیان است خداوند در سوره نبا آیه 21 و 22 می فرماید:« إِنَّ جَهَنَّمَ کانَتْ مِرْصاداً لِلطَّاغینَ مَآباً »
همانا دوزخ کمینگاه است، سرکشان- کافران لجوج و معاند- را بازگشتگاه است.
پیامبر اکرم(ص) می فرماید:« اول کسی که وارد بر آتش جهنم می شود امیر و حاکمی است که با عدالت رفتار نمیکند.
مسئله خلود وجاودانه بودن برخی در جهنم فوق حد تصور است،
خداوند در آیه 39 از سوره بقره می فرماید: «وَ الَّذینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ»
و کسانى که کفر ورزیدند ونشانه های ما را دروغ انگاشتند دوزخیانند و در آن جاودانه اند.
این جاودانگی برای برخی از جهنمیان، وبرای همه بهشتیان است، در آیات 81 و82 سوره بقره می خوانیم:
«بَلى مَنْ کَسَبَ سَیِّئَةً وَ أَحاطَتْ بِهِ خَطیئَتُهُ فَأُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فیها خالِدُونَ»
آرى، هر که کار بدى کند و گناهش او را فراگیرد آنان دوزخیانند و در آن جاودانند، و کسانى که ایمان آورند و کارهاى نیک و شایسته کنند، آنان بهشتیانند و در آن جاودانند.
ممکن است سؤال شود چرا برخی در جهنم مخلد وبرای همیشه در آن ماندگار خواهند بود، وچرا بهشتیان در بهشت جاویدانند؟ کسی که شصت هفتاد سال در دنیا عمر کرده است وبه فسادگری پرداخته چرا باید برای همیشه در آتش عذاب ماندگار شود؟
علت این امر آن است که آن فرد گناهکار اگر برای همیشه در دنیا باقی می ماند در پی فساد و جنایت می بود، ولی عمر او بیش از آن به وی مجال نداد، واهل بهشت هم همین گونه اند، که اگر در دنیا ماندگار می شدند برای همیشه به صلاح ونیکی مشغول بودند، واین راز خلود وجاودانگی در بهشت وجهنم است، امام صادق (ع) می فرماید: « اهل آتش مخلد در آتش می شوند به سبب نیت هایشان، چرا که قصد ونیتشان این بود که اگر همیشه باقی مانند معصیت خدا را پیوسته انجام دهند، و اهل بهشت نیز در بهشت جاویدانند، چون قصد ونیتشان این بود که اگر در دنیا ماندگار ماندند برای همیشه خدا را اطاعت کنند. به واسطه این نیت ها است که آنان واینان برای همیشه در جایگاهشان ماندگار خواهند بود، آنگاه حضرت این آیه را خواند: «قُلْ کُلٌّ یَعْمَلُ عَلى شاکلته» بگو: «هر کس طبق روش (و خلق و خوى) خود عمل مىکند.» (الکافی2/85)
باید همیشه جهنم را یاد آورده واز عذاب سخت آن ترسید، پیش از آنکه ترس ما هیچ سودی به ما نرساند، در سوره فجر آیات 23 تا 26 می خوانیم: « وَ جیءَ یَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ یَوْمَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الْإِنْسانُ وَ أَنَّى لَهُ الذِّکْرى یَقُولُ یا لَیْتَنی قَدَّمْتُ لِحَیاتی فَیَوْمَئِذٍ لا یُعَذِّبُ عَذابَهُ أَحَدٌ وَ لا یُوثِقُ وَثاقَهُ أَحَدٌ»
و در آن روز دوزخ آورده شود- هویدا گردد- در آن روز آدمى به یاد آرد- و به خود آید-، و به یادآوردن کجا او را سود دهد؟ گوید: اى کاش براى زندگانىام [کار نیک] پیش مىفرستادم. پس در آن روز، هیچ کس به [مانند] عذاب او (خداى) عذاب نکند و هیچ کس به [مانند] بندکشیدن او به بند نکشد.
آرى در آن روز انسان متذکر ومتنبه خواهد شد، اما این تذکر چه سودى براى او دارد؟ پیامبر (ص) هنگام تلاوت این ایات رنگ مبارکشان متغیر می شد.
بنابر این در فراز دوم از خداوند درخواست می کنیم درب های جهنم بر روی ما بسته بشود
در فراز سوم دعا می خوانیم:« وَوَفّقْنی فیهِ لِتِلاوَةِ القرآنِ » و به خواندن وتلاوت قرآن موفقم کن.
حجت‌الاسلام محمد امین پورامینی-نمی از یم رمضان
