شرح دعای روز نوزدهم ماه رمضان

خدایا در این روز بهره مرا از برکاتش زیاد کن، و راهم را به سوی خیراتش آسان کن، ومرا از پذیرش حسنات ونیکی هایش محروم مساز؛ ای راهنمای به سوی حق آشکار. 

در دعای امروز تکیه بر چند جهت شده است؛ 
1)بهره جستن از برکات این ماه 
2)حرکت به سوی خیرات وکارهای خوب
3)محروم نشدن از پذیرش کارهای نیک. 
در فراز اول این دعا از خداوند می خواهیم:« اللهمّ وفّرْ فیهِ حَظّی من بَرَکاتِهِ» خدایا در این روز بهره من را از برکاتش زیاد کن. 
برکت گاهی در رابطه با اشخاص است، مانند: رسول خدا(ص) و امیرالمومنین(ع) که وجودشان برکت بود و برکات زیادی از وجود آن بزرگواران سرچشمه می گرفت. 
برخی مواقع برکات در رابطه با مکان است؛ مانند: کربلا، مکه ،مدینه، بقیع،مشهد.. 
وبرخی برکات نیز مربوط به زمان و ایام است، مانند: ماه ماه مبارک رمضان، شب قدر ، شب جمعه و روز جمعه، روز عرفه و.. 
در این فراز برکت زمانی مورد نظر است، یعنی ماه مبارک با این عظمتی که دارد از برکات آن محروم نباشیم.
برکت از لحاظ لغوی به معنای نمو وزیاده هست که جوهری در صحاح آن را آورده است. سود رسانی نیز به همین معنی می رسد، که آثار وجودی شخصی آنچنان رشد ونمو یابد که به دیگران برسد، در آیه 31 سوره مریم درباره حضرت عیسی (ع) آمده است:« وَ جَعَلَنی‏ مُبارَکاً أَیْنَ ما کُنْتُ وَ أَوْصانی‏ بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ ما دُمْتُ حَیًّا» 
و مرا -هر جا که باشم- وجودى پربرکت قرار داده؛ و تا زمانى که زنده‏ام، مرا به نماز و زکات توصیه کرده است!
(مبارکا) در این آیه شریفه را نفاع تفسیر کرده اند، یعنی کسی که زیاد سود رسان است، و نفع و سودش به فراوان دیگران می رسد.
خداوند به حضرت عیسی در رابطه با رسول خدا(ص) این گونه وحی فرستاد: « نسل او مبارک است» و « بر هر چیزی که دست نهد در او برکت قرار می دهم.»
همچنین امام رضا(ع) زمانی که جواد الائمه به دنیا آمدند فرمود:« هیچ مولودی در شیعه با برکت تر از او به دنیا نیامده است.» 
نمونه دیگر دیگ های سنگی است که در مشهد می فروشند و ریشه آن روایاتی است که بر اساس آن امام رضا(ع) دعا کردند برای کوهی که این دیگ ها از آن ساخته می شود و فرمودند:« خدایا درآن برکت قرار بده.» امام رضا(ع) برای برکت این کوه دعا کرد و از آن موقع تا کنون از آن دیگ درست می کنند. 
فرموده اند که وقتی به مهمانی کسی رفتید پس از صرف غذا برای برکت یافتن صاحب سفره دعا کنید که همان پاداش اوست، پیامبر(ص) فرمود: « به برادرانتان ثواب برسانید، و برای او به برکت دعا کنید که همان ثواب او خواهد بود.» 
ماه مبارک رمضان ماه برکت است ماه رسیدگی به ایتام، افطاری دادن به خویشان ومستمندان، ماه معنویت و تقویت روح است. بنابر این در فراز اول این دعا از خداوند می خواهیم که از برکات امروز زیاد بهره گیریم. در روایات آمده است:« گاهی در زندگانی نسیم های رحمت می وزند مواظب باشید آن ها را از دست ندهید وخودتان را در معرض وزش آن قرار دهید.» در این جا تنها بهره مند شدن از برکات ماه مبارک مطرح نیست، بلکه بسیار بهره مند شدن از آن مهم است. 
در فراز بعدی از خدا می خواهیم:« وسَهّلْ سَبیلی الى خَیْراتِهِ» راهم را به سوی خیراتش آسان کن.
برخی از راه ها میان بر است، برخی از جاده ها هموار واسفالت وبرخی بعضی دیگر ناهموار وخاکی هستند. مسیر به خیرات وانجام کارهای خوب یکسان نیست، گاهی موانعی سر راه انسان قرار می گیرد که او را از انجام کار نیک باز می دارد، از این رو در کار خوب باید عجله کرد، مبادا که وسوسه شیطان سد راه انسان گردد. 
خداوند در آیه 148 سوره بقره می فرماید: « فَاسْتَبِقُوا الخیرات »
پس در کارهاى نیک بر یکدیگر پیشى گیرید. 
ودر آیه 133 از سوره آل عمران فرمود: «وَ سارِعُوا إِلى‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقینَ» 
و بشتابید به سوى آمرزشى از پروردگارتان و بهشتى که پهنای آن آسمانها و زمین است که برای پرهیزگاران آماده شده است.
ودر آیه 21 از سوره حدید می خوانیم: «سابِقُوا إِلى‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظیمِ» 
به سوى آمرزشى از پروردگارتان و بهشتى که پهناى آن همچون پهناى آسمان و زمین است [و] براى کسانى که به خداى و پیامبرانش ایمان آورده‏اند آماده شده، [بر یکدیگر] پیشى گیرید. این فزون‏بخشى خداست که آن را به هر که خواهد مى‏ دهد، و خدا داراى فزون‏بخشى بزرگ است. 
امیرالمومنین (ع) در نهج البلاغه می فرماید :«خیر آن نیست که مال و فرزندانت زیاد شود، بلکه آن است که علم و عملت زیاد شود، و بردباری تو بیشتر گردد». 
امام صادق(ع) فرمود:« خداوند همه خیر را در خانه ای قرار داد و کلید آن را زهد قرار داد.» رعایت زهد سبب می شود تا دامن انسان به محرمات آلوده نشود. 
همچنین فرمود: « با اهل خیر باش تا از آن ها باشی، و از اهل شر دور باش تا جزو آنان محسوب نشوی.»
خداوند در صحبت های خود به حضرت موسی فرمود: « ای موسی! در مسابقه کار خیر با اهل خیر شرکت کن، و سعی کن از آنها ببری.»
و در سوره حج آیه 77 می فرماید:« یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ارْکَعُوا وَ اسْجُدُوا وَ اعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَ افْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون‏» 
اى کسانى که ایمان آورده‏اید! رکوع کنید، و سجود بجا آورید، و پروردگارتان را عبادت کنید، و کار نیک انجام دهید، شاید رستگار شوید! 
خیر مصادیق فراوان دارد، از جمله آنها پیروی امام (ع) است، در حدیثی که در ذیل این آیه نقل شده، منظور کار نیک در آیه را اطاعت وپیروی از امام معرفی کرده است. 
در سوره مبارکه بینه آیه 7 آمده است:« إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ» 
همانا کسانى که ایمان آوردند و کارهاى نیک و شایسته کردند، ایشانند بهترین آفریدگان.
در ذیل این آیه احادیث فراوانی در شیعه و اهل عامه موجود است که مقصود از خَیْرُ الْبَرِیَّةِ امام علی (ع) و پیروان و شیعیان آن حضرت هستند، حسکانی از بزرگان قرن پنجم واز عالمان برجسته حنفی مذهب روایات زیادی را در این خصوص در ذیل همین آیه در تفسیر شواهد التنزیل آورده است.
همچنین در روایات ما مقصود از خیر در «حی علی خیر العمل» نیکی است به فاطمه(س) و فرندان او دانسته شده است. که برخی آن را برنتافتند واز اذان واقامه خویش برداشتند! 
بنابراین خیر دامنه وسیعی دارد، در این فراز از دعا از خداوند می خواهیم که در این ماه از خیرات آن محروم نباشیم، و راه به سوی بهره گیری وانجام آن آسان باشد، چرا که ماه مبارک ماه مسابقه به سوی خیرها و نیکی ها است، باید در این مسابقه وپیشتازی شرکت کرد، واز قافله نیکان عقب نماند. ممکن است موانعی پیش بیاید که شیطان سد راه شود از خداوند می خواهیم به ما کمک کند تا مسیر آسان شود.
در فراز سوم دعا می خوانیم:« ولا تَحْرِمْنی قَبولَ حَسَناتِهِ» ومن را از پذیرفته شدن حسنات وکارهای نیک آن محروم نکن.
حسنه را در قرآن کریم بیابیم، در سوره مبارکه بقره آیه 201 آمده است:« وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّار»
و بعضى مى ‏گویند: «پروردگارا! به ما در دنیا (نیکى) عطا کن! و در آخرت نیز (نیکى) مرحمت فرما! و ما را از عذاب آتش نگاه دار!
در روایات آمده است: مقصود از َحسَنَةً در دنیا روزی حلال و برخوردار بودن از اخلاق خوب است . چه قدر از زندگی ها به خاطر بد اخلاقی مرد یا زن تلخ و تاریک می شود، و در حقیقت با خوش خلقی می توان از زندگی لذت برد. 
وفرمودند: مقصود از َحسَنَةً در آخرت وارد شدن در بهشت و مورد رضایت خداوند قرار گرفتن است. 
همچنین فرمودند: مقصود از َحسَنَةً در دنیا را برخورداری از سلامتی و عافیت، ودر آخرت برخورداری از آمرزش و رحمت خدا است. 
خداوند در سوره نمل آیه 27 و 28 می فرماید:« مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَکُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِی النَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلاَّ ما کُنْتُمْ تَعْمَلُون‏»
کسانى که کار نیکى انجام دهند پاداشى بهتر از آن خواهند داشت؛ و آنان از وحشت آن روز درامانند! و آنها که اعمال بدى انجام دهند، به صورت در آتش افکنده مى‏شوند؛ آیا جزایى جز آنچه عمل مى‏کردید خواهید داشت؟! 
در روایات در ذیل این آیه مبارکه مقصود از ِالْحَسَنَةِ ولایت امیرالمومنین (ع)، و مقصود از السَّیِّئَةِ عداوت و بغض امیرالمومنین است. البته این گونه مطالب در تأویل آیات شریفه بسیار است. 
امروز که روز نوزدهم، وروز ضربت خوردن امیر مؤمنان است از خدای بزرگ بخواهیم که ما را بر نعمت ولایت امیر مؤمنان ثابت قدم نگاه دارد، در تاریخ چه بسیار افرادی را می بینیم که بجرم ولای امیر مؤمنان سر از بدنشان جدا، وپیکرشان بر زمین کشانیده شد، که آخرین آنها در تاریخ معاصر، شهید علامه شیخ حسن شحاته مصری است، که خون پاکش کارگر شد وکمتر از ده روز به سقوط حکومتی انجامید که با نمک نشناسی وبی معرفتی به شیعیان اهانت کرد. 
در پایان می خوانیم: «یا هادیاً الى الحَقّ المُبین.» ای کسی که هدایت گری به سوی حق آشکار.

حجت‌الاسلام محمد امین پورامینی-نمی از یم رمضان